18 Ապրիլի 2019 - 17:16

Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովի մասնակցությամբ ապրիլի 15-ին Մոսկվայում Ադրբեջանի և Հայաստանի ԱԳ նախարարներ Էլմար Մամեդյարովի և Զոհրաբ Մնացականյանի միջև կայացած հանդիպումը, որի արդյունքներով ընդունվեց համատեղ հայտարարություն, Ադրբեջանի և Հայաստանի ժողովուրդներին հույս է ներշնչում առ այն, որ մենք գոնե կես քայլով մոտեցել ենք խաղաղությանը։ Սակայն խաղաղության հասնելն անհնար է առանց երկու թշնամական կողմերի միջև վստահության մթնոլորտի հաստատման։ Եւ այստեղ, ըստ երևույթին, հենց մեզ՝ լրագրողներիս, Ադրբեջանի և Հայաստանի ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչներիս է տրվել վստահության կամուրջ կառուցելու առանձնահատուկ հնարավորությունը:

Ինչպես հայտնի է, Մոսկվայի հանդիպման արդյունքներով ընդունված համատեղ հայտարարությունում հստակորեն շարադրված են մարդասիրական միջոցները, որոնք, մասնավորապես, ենթադրում են փոխադարձության հիման վրա կողմերի տարածքում կալանքի մեջ գտնվող անձանց հարազատների տեսակցության թույլտվություն, մարդկանց միջև շփումների հաստատում, այդ թվում՝ ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների միջև փոխադարձ այցերի կազմակերպում:

Ադրբեջանի, Հայաստանի և Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավարների համատեղ հայտարարության հրապարակումից անմիջապես հետո, մեր երկրի արտաքին քաղաքական գերատեսչության պաշտոնական ներկայացուցիչ Լեյլա Աբդուլլաևան «Կոմերսանտ»-ի թղթակցին ասել է, որ Բաքուն պատրաստ է ընդունել հայ լրագրողներին։

«Բաքվում միշտ էլ տրամադրված են եղել ստեղծել այնպիսի պայմաններ, որոնք կնպաստեին Ադրբեջանի և Հայաստանի հասարակությունների միջև փոխըմբռնման մթնոլորտի ձևավորմանը և ամրապնդմանը»,- ասել է Աբդուլաևան։

Ես շատ օգտակար եմ համարում կալանքի մեջ գտնվող անձանց հարազատների տեսակցության թույլտվության և լրագրողների փոխադարձ այցերի շուրջ պայմանավորվածությունը: Ո՞վ, եթե ոչ մենք, ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչներս, ժողովուրդներին խաղաղության նախապատրաստելու համար պետք է առաջինը սկսենք շփվել միմյանց հետ, մեր երկրներում տեղի ունեցող գործընթացները լավ հասկանալու համար այցելենք իրար։

Անշուշտ ոմանք կարող են ինձ առարկել, որ, իբր, նախկինում մտավորականության և ՈԿԿ-ների ներկայացուցիչները արդեն փորձել են գտնել շփման կետեր, նույնիսկ կազմակերպվել են ադրբեջանցի մտավորականության մի քանի ներկայացուցիչների և դիվանագետների այցը Ղարաբաղ, սակայն դա ոչ մի դրական արդյունք չի տվել։ Այո, չեմ առարկում, այդ այցը դրական արդյունք չտվեց, բայց միգուցե այս անգամ ստացվի։

Չեմ առարկում, ներկա նախաձեռնության մեջ էլ շատ անորոշություններ կան։ Այո, Բաքուն, ինչպես վերևում նշվեց, պատրաստ է ընդունել հայ լրագրողներին, երաշխավորել նրանց անվտանգությունը։ Մեր հայ գործընկերները կարող են Ադրբեջան գալ իրենց պրոֆեսիոնալ գործունեության իրագործման համար, գործնականում ծանոթանալ մարդկանց ապրելակերպին։ Սակայն ո՞վ կարող է երաշխավորել, որ Երևան վերադառնալուց հետո նրանք օբյեկտիվ կերպով կլուսաբանեն այն, ինչ այստեղ տեսել ու լսել են։

Արդյո՞ք նրանք հայկական իստեբլիշմենտին, այս կամ այն քաղաքական ուժին դուր գալու համար, չեն գրի այն, ինչ նրանք ուզում են լսել, այսինքն պատրաստել կանխակալ հոդվածներ ու ռեպորտաժներ։ Արդյո՞ք նրանք օրինակ կվերցնեն ընթացիկ տարվա փետրվարին Հայաստան այցելած մեր գործընկեր՝ Turan տեղեկատվական գործակալության խմբագիր Շահին Հաջիևից, որի հրապարակած ռեպորտաժները դժգոհություն չեն առաջացրել հայկական կողմում: Բացի դրանից, ի տարբերություն Բաքվի, Երևանը՝ որպես հաշտությանն ուղղված քայլ, առայժմ ադրբեջանցի լրագրողներին ընդունելու պատրաստակամություն չի հայտնել։

Սակայն, նույնիսկ պաշտոնական Երևանի տարօրինակ լռության ֆոնին՝ Բաքուն չի հրաժարվել Մոսկվայում ձեռք բերված պայմանավորվածությունից։ Եւ սա հանգեցնում է այն մտքին, որ Ադրբեջանը վճռականորեն է տրամադրված Մոսկվայում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների կատարման հարցում։

Ամփոփելով վերը նշվածները ուզում եմ ասել, որ մեր ժողովուրդները հարևաններ են, և հարևանություն անելուց բացի այլ ելք չունենք։ Ոչ հայերը կլքեն իրենց երկիրը, ոչ էլ ադրբեջանցիները կգնան Ադրբեջանից։ Իսկ սա նշանակում է, որ մենք պետք է ձգտենք խաղաղության, կարգավորել այս հակամարտությունը, որը ոչ Հայաստանին, ոչ էլ Ադրբեջանին լավ բան չտվեց։ Աստված չանի, եթե նոր պատերազմ սկսվի, ապա կիրառվելու են սպառազինության ամենաարդիական նմուշներ: Իսկ դա նշանակում է, որ նոր պատերազմը կխլի ոչ թե հազարավոր, այլ տասնյակ հազարավոր մարդկային կյանքեր։ Երիտասարդ ադրբեջանցիների և հայերի կյանքեր։ Միգուցե արդեն ժամանակն է մեկընդմիշտ կարգավորել այս հակամարտությունը։

Մենք, ադրբեջանցի լրագրողներս, Ադրբեջանում առաջին հայալեզու կայքերից մեկի աշխատակիցներս, Մոսկվայում ձեռք բերված պայմանավորվածության համաձայն, պատրաստ ենք այցելել Երևան և Ղարաբաղ, ինչպես նաև փոխգործակցել մեր հայ գործընկերների հետ։ Հարցը միայն նրանում է, արդյո՞ք նրանք պատրաստ են ձեռք մեկնել մեզ, որում կլինի ոչ թե պատերազմի կացին, այլ խաղաղության խորհրդանիշ՝ ձիթենու ճյուղ։

Սամիր Վելիև

ARMENIA.AZ