13 Մարտի 2019 - 17:01

Armenia.Az-ը հղում անելով Armiya.Az-ին ընթերցողների ուշադրությանն է ներկայացնում՝ Ադրբեջանի ռազմաօդային ուժերի (ՌՕՈՒ) մայոր Ռադիկ Մաքսիմովի հետ հարցազրույցը։

—Պարոն մայոր, պատմեք խնդրեմ ձեր մասին։ Դուք ինչպե՞ս հայտնվեցիք Ադրբեջանի Զինված ուժերում։

—Ես ծնվել եմ 1971 թվականի մարտի 8-ին, այն ժամանակվա ՌՍՖՍՀ-ի Սամարա քաղաքում, զինվորական բժշկի ընտանիքում։ Հայրս 5 տարի ծառայել է ԳԴՀ-ում, այնուհետև, քանի որ նա ճառագայթային ախտորոշման մասնագետ էր, ծառայել է Ղազախստանի Սեմիպալատինսկի միջուկային փորձարկումների հրաձգարանում։ Ղազախստանից հետո եղել էԳրոզնիում, այնուհետև 1986 թ. մեր ընտանիքին տեղափոխել են Ադրբեջան։ 1989 թ. արդեն Ադրբեջանից ես զորակոչվեցի խորհրդային բանակ, ծառայել եմ սահմանապահ զորքերում։

Զորացրումից հետո, 1991 թ. սկսվել էր ԽՍՀՄ-ի փլուզումը, Ղարաբաղը բռնկվել էր ամբողջ ուժով: Ես չկարողացա մնալ, որպես անտարբեր դիտորդ, առավել ևս հեռանալ Ադրբեջանից, որը ինձ համար դարձել էր նոր հայրենիք։ Ես տեսա ադրբեջանական ժողովրդի հյուրընկալությունը, տեսա նրա ցավը, ես կիսել եմ աղ ու հաց ադրբեջանցիների հետ և չկարողացա երկրի համար դժվար պահին հեռանալ այստեղից։ Հետևաբար որոշեցի կամավոր անդամագրվել Ադրբեջանի նոր ստեղծվող Ազգային բանակին, ինչի համար երբեք և ոչ մի րոպե չեմ ափսոսել։ Սկզբից կարճ ժամանակահատվածում ծառայում էի Վիկտոր Մուդրակի (զորամաս 778) հրամանատարությամբ հատուկ նշանակության գումարտակում։ Այնուհետև ծառայել եմ պահակային գումարտակում։

Մի օր, ապագա Ազգային հերոս, ենթասպա Թահիր Բագիրովը ինձ հայտնեց այն մասին, որ Ազգային բանակում կազմավորվում է ուղղաթիռային էսկադրիլիա։ Արդեն 1992 թվականից ես ակտիվ մասնակցություն եմ ցուցաբերել Սանգաչալից Զաբրատ տեղափոխված ռազմական ուղղաթիռների պահպանմանը։ Այնտեղ էլ ծանոթացա ռազմական օդաչուների լեգենդար քառյակի՝ Եվգենի Կարլովի, Սերգեյ Սենյուշկինի, Սերգեյ Տուվաևի և Ալեքսեյ Շվարևի հետ։

Ի դեպ ուզում եմ պատմել մի դրվագ։ Ռազմական ուղղաթիռները տեղափոխել էին Զաբրա և թաքցրել էին հին, արդեն դուրս գրված քաղաքացիական ուղղաթիռների միջև, որպեսի խորհրդային-ռուսական զինվորները դրանք չհայտնաբերեն։ Ես մարտական հերթապահություն իրականացնում իմ շան՝ գերմանական ավչարկայի հետ, որին ինձ հետ Բաքու էի բերել ԽՍՀՄ-ի սահմանապահ զորքերում ծառայության վայրից։ Եվ շան հիանալի հոտառության շնորհիվ մեզ հաջողվեց կանխել Ազգային բանակի առաջին ուղղաթիռների դեմ դիվերսիան։ Ինչպես պարզվեց, դիվերսանտները ներխուժել էին Զաբրատի օդանավակայանի տարածք և պայթուցիչ սարքեր էին տեղադրել ուղղաթիռների տակ, որպեսզի դրանք պայթեին և չմնար Ադրբեջանին։ Սակայն նրանց ծրագրերը չիրականացան։

Շուտով ես սկսեցի մասնակցել թռիչքներին, Եվգենի Կարլովի մոտ որպես ուղղաթիռի հրաձիգ։ Մենք միասին թռիչքներ էինք կատարում Ղարաբաղ և ակտիվորեն մասնակցում էինք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության պաշտպանությանը։ Ինչպես նաև ՄԻ-24 ուղղաթիռներով պաշտպանում էինք քաղաքացիական ուղղաթիռները, որնք շփման գծի տարբեր մասերում տարհանման միջոցառումներ էին իրականացնում։

—Դուք ինչպե՞ս դարձաք օդաչու։

—Գնդի փոխհրամանատար Զաքիր Յուսուֆովը (Ադրբեջանի Ազգային հերոս) հայտնեց, որ Ալեքսեյ Շվարովի և Հուսեյնջան Ազիմովի ղեկավարությամբ կազմակերպվել է ռազմական օդաչուների արագացված ամառային նախապատրաստական դպրոց (օդաչուների նախապատրաստման կենտրոն)։ Զաքիր Յուսուֆովը ինձ հորդորեց, որպեսզի ես անպայման մասնակցեմ օդաչուական դասընթացներին։ Գուբադլիի շրջանում մարտական գործողությունների ժամանակ նրա զոհվելուց հետո, ես հիշեցի իմ խոստովանության մասին։ Այդպես, 1992 թ. նոյեմբերին ես հայտնվեցի այդ դպրոցում։ Ես ոչ միայն սովորում էի, այլ միաժամանակ մարտական թռիչքների էի դուրս գալիս, որպես օդանավի հրաձիգ։

Կուրսանտների առաջին շրջանավարտները (1992 թ. մարտ-1994 թ. նոյեմբեր) դարձան՝ Ադրբեջանի դեմ հայկական ագրեսիայի կանխմանը ակտիվ մասնակցություն ցուցաբերած Ադրբեջանի ՌՕՈՒ-ի հիմնական ուժը։ Ուզում եմ հատուկ նշել, որ ԽՍՀՄ-ի օրոք օդաչուների պատրաստման ժամանակ հաշվարկում էին, որ մինչև կենսաթոշակը կենդանի կմնա շրջանավարտների 60%-ը։ Իսկ մեր առաջին շրջանավարտների խմբում 100% օդաչուները կենդանի մնացին։ Ի դեպ, Ղարաբաղ մարտական թռիչքների պայմաններում։ Համարում եմ, որ դա Ալեքսեյ Շվարովի և Հուսեյնջան Ազիմովի մեծ վաստակն է։

—Ընդամենը քանի՞ մարտական թռիչքներ եք իրականացրել։

—Ավելի քան 150 մարտական թռիչք հակամարտության գոտում։ Ուղաթիռները երբեմն բազա էին վերադառնում բառացիորեն ծակծկված, խփված վիճակում։ Այստեղ դրանք արագ կարկատում էին և մենք նորից թռչում էինք մարտական հանձնարարությունը կատարելու։

—Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում Ադրբեջանի ռազմական ավիացիայի պատրաստվածության ընթացիկ մակարդակը։

—Գիտեք, առաջին ղարաբաղյան պատերազմի տարիներին նույնպես մեր օդաչուները եղել են բարձր մակարդակի վրա։ Իսկ այժմ դա կարող եմ վստահորեն հաստատել, Ադրբեջանի ՌՕՈՒ-ի օդաչուները ոչ միայն լավագույնն են Հարավային Կովկասում, այլ լավագույններից մեկը հետխորհրդային տարածքում։ Դրան ուզում եմ ավելացնել, որ Ադրբեջանի Զինված ուժերի Գերագույն գլխավոր հրամանատար Իլհամ Ալիևի հոգատարության շնորհիվ՝ Ադրբեջանի ՌՕՈՒ-ի ավիաշարժակազմը պարբերաբար լրացվում է նորագույն ինքնաթիռներով և ուղղաթիռներով։ Այսօր մեր բանակը, և որպես անբաժանելի մաս՝ նրա ավիացիան ի վիճակի է կատարել Գերագույն գլխավոր հրամանատարի ցանկացած հրամանը և կարճ ժամանակահատվածում ազատել օկուպացված տարածքները։ Եվ մենք, մարտական ավիացիայի օդաչուներս, հանուն մեր զոհված ընկերների հիշատակի՝ կլինենք ազատագրողների առաջին շարքերում։

ARMENIA.AZ