Ռուսաստանցի քաղաքագետ. Բաքուն հետագայում ևս խստորեն կկանխի Ղարաբաղի հարցում Փաշինյանի նոր կառավարության «բռնուկի խաղալու» փորձերը

21 Հունիսի 2021 - 12:37

Ես միշտ ասել եմ, որ Հայաստանում հունիսի 20-ի արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին կհաղթի ներկայիս իշխանության «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը, որում հեշտ է համոզվել կարդալով այդ թեմայով իմ մեկնաբանությունները և հրապարակումները։ Բայց ես չէի սպասում այն, որ Փաշինյանի կողմնակիցների հաղթանակը կլինի այդքան համոզիչ՝ քվեարկությանը մասնակցածների շուրջ 54%-ը, ինչը նրանց հնարավորություն կտա կազմավորել իրենց սեփական ոչ կոալիցիոն կառավարությունը։

Ավելի վաղ ես ասել եմ այն մասին, որ Փաշինյանի կողմից անցկացվող գործունեության ուղին կգտնի իր համաքաղաքացիների երեքից մինչև երկու հինգերորդ մասի աջակցությունը, որից հետո «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը ստիպված կլինի կազմավորել խորհրդարանական մեծամասնության կոալիցիոն կառավարություն, բայց իրականում ստացվեց այնպես, որ Հայաստանի Ազգային ժողովի նոր կազմում նա կստանան ձայների շուրջ երկու երրորդ և նույնիսկ երեք չորորդ մասը, քանզի նրան կփոխանցվեն ընտրական ցենզ չանցած մյուս կուսակցությունների և քաղաքական դաշինքների ձայները։ Ըստ էության, ընտրությունների արդյունքներով՝ Փաշինյանի կողմնակիցները խորհրդարանում համեմատական են 2018 թվականի նմուշի նախկին կազմի հետ, եթե նրանք մանդատների քանակում ինչ որ բան և կորցնեն, ապա այդ կորուստը կլինի նվազագույնը, և դա ոչ մի կերպ չի ազդի Հայաստանի ներքին և արտաքին քաղաքականության վրա։

Անկեղծ ասած, Հայաստանում նախընտրական քարոզարշավի վերջում ես տատանվում էի ընտրությունների արդյունքների մասին իմ կանխագուշակումներում, ենթարկվելով Ռուսաստանի լրատվամիջոցներում Հայաստանի նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի քաղաքական դաշինքի օգտին ծավալված զանգվածային և ագրեսիվ քարոզարշավին։ Չնայած նրա ընտրական հեռանկարների մասին կանխագուշակումներում ես չեմ սխալվել, ասելով այն մասին, որ նրա օգտին կքվեարկի Հայաստանի քաղաքացիների քառորդ մասը։ Այդ քաղաքագետի օգտին Ռուսաստանի պաշտոնական մամուլի աննախադեպ ջանքերը ավելորդ անգամ ցույց տվեցին, թե որքան ուժեղ է Հայաստանի քաղաքական հանցախմբի ազդեցությունը Ռուսաստանի տեղատվական տարածության վրա, ՌԴ-ում առանձին քաղաքական ուժերը որքանով են շահագրգռված «ղարաբաղյան կլանի» վերակառուցման մեջ, որպեսզի Հայաստանը առաջվա պես, ինչպես Քոչարյանի օրոք ռուսական հանցավոր գումարների համար մնա, որպես «լվացքի մեքենա», իրանական թմրամիջոցների շրջանառության շղթայի մի մաս և ճանապարհային աշխատանքների համար էժան աշխատուժի աղբյուր։

Ըստ էության, Ռուսաստանի տեղեկատվական միջոցները այնպիսի ծավալով էին ներգրավված Հայաստանում նախընտրական քարոզարշավում, որ առանց կասկածի կարելի է ասել այդ երկրում ընտրություններին նրա բացահայտ միջամտության մասին, ինչը, այնուամենայնիվ չկարողացավ փոխել այդ երկրում ներքաղաքական իրավիճակը։

Առայժմ դժվար է խոսել այն մասին, թե կայացած խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքներով միջազգային ասպարեզում որքան զգալիորեն կփոխվի, և ընդհանրապես կփոխվի արդյոք Հայաստանի վարվելաձևը։ Դրա համար ժամանակ կպահանջվի, որպեսզի նվազեն և նախընտրական լարվածությունը, և հետընտրական էյֆորիան, Հայաստանի քաղաքական դասում հանդարտվեն կրքերը, իսկ այդ երկրի արտաքին համադրողները ուղղումներ մտցնեն սեփական պլաններում։ Փաշինյանի նոր կառավարության նոր ուղին մենք կիմանանք հուլիսի սկզբին, հենց որ այն կազմավորվի և հաստատվի խորհրդարանի կողմից։ Սակայն արդեն այժմ հասկանալի է, որ Ղարաբաղի շուրջ հետպատերազմյան կարգավորման հարցը, ինչպես և առաջ, եղել է և կլինի առաջնահերթային, և այդ ուղղությամբ «բռնուկի խաղալու» բոլոր փորձերը հետագայում ևս կոշտ և անզիջում կերպով կճնշվեն Բաքվի կողմից, որը Հայաստանում նախընտրական քարոզարժավի հետ զուգահեռ քաղաքական կշիռ է հավաքել Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում, որի լավագույն ապացույցը դարձել է հունիսի 15-ին Շուշայի հռչակագրի ստորագրումը։ Այնպես որ, Հայաստանի նոր կառավարությունը ստիպված կլինի իր գոյության առաջին օրվանից սկսած, առանց ադապտացիայի, կամ վարժվելու ժամանակահատվածի՝ գործել նոր աշխարհաքաղաքական իրողություններում։

Օլեգ Կուզնեցով, Ռուսաստանցի պատմաբան, իրավագետ և քաղաքական վերլուծաբան

ARMENIA.AZ