14 Նոյեմբերի 2019 - 17:28

Միջազգային կառույցներից ստացած բյուջետային միջոցները և գումարները Հայաստանում ծախսվում են ոչ թե հայ ժողովրդի բարեկեցության, այլ բանակի պահպանման համար։ Հայաստանի օկուպացիոն քաղաքականությունը արգելակում է երկրի սոցիալ-տնտեսական զարգացումը։ Ռազմական ծախսերի անբնականոն աճը թելադրված է Ադրբեջանի հզորության առջև Հայաստանի կառավարության խուճապահար վախով։ Բնական է, Հայաստանի զարգացումը հնարավոր է միայն ադրբեջանական հողերի դեօկուպացիայից հետո։ Չնայած Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հորդորումներին՝ երկիրը առաջվա պես քարշ է տալիս իր ողորմելի գոյությունը։ Անբարենպաստ աշխարհաքաղաքական իրավիճակը օկուպացիոն քաղաքականության հետ միասին, Հայաստանի տնտեսության զարգացումը թողնւմ է միայն թղթի վրա։

Գեներալ-լեյտենանտ Յաշար Այդամիրովը մեկնաբանել է՝ իրավիճակը հայկական բանակում, տեղեկացնում է Armenia.Az-ը՝ վկայակոչելով Report-ին։

Նրա խոսքով, Հայաստանի բյուջեից բանակի պահպանման համար հատկացվող միջոցները թույլ չեն տալիս ապահովել պահանջների նույնիսկ 10-15%-ը. «Հայաստանի բնակչության սոցիալական վիճակը ծայրահեղ ծանր է։ Դրսից նյութական օգնությունը չի ծածկում բնակչության կարիքները, ինչպես նաև թույլ չի տալիս պահել բանակը, հետևաբար Հայաստանի կառավարությունը ստիպված է առկա միջոցները ծախսել զենքի գնման և բանակի աջակցության վրա։ Այս ամենից բացի, գումարների մի մասը պարզապես դուրս է գրվում։ Այս բոլոր մեքենայություններին խառնված է նաև բանակի իստեբլիշմենտը։ Դրա ակնառու օրինակ է հանդիսանում Հայաստանի նախկին նախարարի և նախկին նախագահի գործը։ Վերջին երկու տարիների ընթացքում Հայաստանում շատ պաշտոնյաններ են զրկվել իրենց պաշտոնից։ Նրանք ուղղակի յուրացրել են բյուջետային միջոցները, այն թյում նաև պաշտպանության համար հատկացված գումարները։ Հետևաբար ներկայիս օգնությունը չի փրկի ոչ Հայաստանին, ոչ էլ նրա փթած տնտեսությանը։ Հայաստանի տնտեսության վերածննդի համար պահանջվում են մեծ միջոցներ»։

Հայկական լրատվամիջոցների տեղեկությունների համաձայն, բյուջեի դեֆիցիտի վերացման նպատակով երկրի ղեկավարությունը բանակցություններ է անցկացնում Համաշխարհային բանկի, Ասիական զարգացման բանկի և մյուս միջազգային ֆինանսական կառույցների հետ, և մինչև տարվա վերջը Հայաստանին պլանավորվում է հատկացնել մոտ 150 միլիոն դոլար։ Պետական պարտքի գումարը շարունակում է աճել։ Հայաստանի ընդդիմանությունը երկրի իշխանություններին մեղադրում է միջոցները անտեղի ծախսելու մեջ, որի հետևանքով աճում է արտաքին փոխառության գումարը։ Աշխարհի խնդիրների հտազոտության Ստիկհոլմի միջազգային ինստիտուտի վերջին զեկույցի համաձայն՝ Հայաստանի ռազմական ծախսերը 2008-2014 թվականներին կազմել են ավելի քան 4 միլիարդ դոլար։ 2018 թվականին պետական ծախսերի ընդհանուր գումարի 21%-ը ուղղվել են ռազմական ոլորտին։

Յ. Այդամիրովը համարում է, որ միայն Լեռնային Ղարաբաղի և հարակից շրջանների դեօկուպացիայից հետո, Հայաստանը կկարողանա հասնել իր երկրի տնտեսության բարձր զարգացմանը. «Այդ դեպքում հայերը կապրեին լիության մեջ, կաճեին երկրի եկամուտները։ Այսպիսին է իրականությունը։ Հայաստանը ուրիշ ելք չունի։ Որքա՞ն կարելի է սիրուհի լինել։ Դա չի կարող հավերժ շարունակվել։ Նման ճանապարհով անհնար է աջակցել տնտեսությանը, պահել բանակը։ Չէ որ ստացած վարկերը պետք է վերադարձնել։ Համաշխարհային բանկը, Ասիական զարգացման բանկը և մյուս միջազգային ֆինանսական կառույցները լավ գիտեն, որ Հայաստանը ի վիճակի չէ վերադարձնլ վերցրած վարկերը։ Ինչպե՞ս վերադարձնել, ինչի՞ հաշվին։ Հայաստանում չկա արտադրություն։ Անհնար է տնտեսությունը բարձրացնել միայն մրգերի, բանջարեղենի, կոնյակի հաշվին»։

Առանց այդ էլ բնակչության զանգվածային արտահոսքին բերող տնտեսական ճգնաժամի վիճակում գտնվող երկրի զարգացմանն արգելակող գլխավոր գործոնը հանդիսանում է պաշտպանական հատվածին հատկացվող վիթխարի միջոցները։ Հայկական մամուլի տեղեկատվությամբ՝ Հայաստանի կառավարության կողմից 2020 թվականի պետական բյուջեի ծախսերի կապակցությամբ ռազմավարության հրապարակումը առաջացրել է բուռն վիճաբանություն։ ՈՉ միանշանակ է ընկալվել պաշտպանության միջոցների կրճատումը (3 միլիոն դրամ)։ Այդ կապակցությամբ նոյեմբերի 4-ին Հայաստանի խորհրդարանում կայացել է փակ նիստ։ Դրա հետ մեկտեղ Հայաստանի պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը ընդգծել է, որ նախորդ տարվա համեմատ՝ պաշտպանության ծախսերը կաճեն 25,3%-ով։ Իսկ սա նշանակում է, որ Հայաստանի կառավարությունը տվյալ հարցի հետ կապված հստակ որոշում չունի։ Հայաստանի իշխանությունները պատրաստվում են խոշոր միջոցներ ուղղել սոցիալական ոլորտ, բայց այս ամենը թվում է չափազանց անհավատալի։ Որովհետև Հայաստանի օկուպացիոն քաղաքականությունը, հարևանների հետ հարաբերություններում խնդիրները խոչընդոտում են նշված պլանների իրականացմանը։ Հայաստանի տարածաշրջանում վատթարացող դիրքը, տնտեսական ցուցանիշների նվազումը Հայաստանում ակնհայտ մտախավություն է առաջացնում և հատկապես դրանով է թելադրված ռազմական ծախսերի աճը։

Պահեստի գեներալ-լեյտենանտ Յ. Այդամիրովի կարծիքով, ելքը բավականին հասարակ է՝ հայկական բանակը դուրս բերել Ադրբեջանի օկուպացված տարածքներից. «Ինձ թվում է հաջորդ տարի Հայաստանը կկրճատի պաշտպանության ծախսերը, որովհետև երկրի հասարակության զայրույթը աճում է։

Բնակչության դժգոհության աճի հետ միասին- հայկական իշխանությունները ստիպված կլինեն կրճատել պաշտպանության ծախսերը։ Հայաստանի համար միակ փրկությունը հանդիսանում է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը։ Այսինքն Հայաստանի տնտեսության զարգացումը անցնում է ադրբեջանական հողերի դեօկուպացիայի միջով։ Լեռնային Ղարաբաղի վերադարձնելուց հետո- հայերը կկարողանան ապրել լիության մեջ։ Սա հանդիսանում է Հայաստանի համար միակ ելք։ Հանրահայտ է, որ ադրբեջանական բանակի մակարդակը անհամեմատ բարձր է հայկականից։ Մեր բանակի հագեցումը կատարելագործվում և արդիականացվում է, ձեռք են բերվում նոր զենքեր։ Հայաստանի հարցում պարզ է, նման հնարավորություններ չկան»։

ARMENIA.AZ