11 Փետրվարի 2019 - 18:09

Չնայած Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով և միջազգային իրավունքի հիման վրա կարգավորելու Բաքվի ձգտումներին, ինչպես նաև երկխոսության նկատմամբ Հայաստանի նոր իշխանությունների նկատելի ցանկությանը՝ այնուամենայնիվ հարևան երկրում դեռևս նավարկության մեջ են գտնվում մարգինալային կառույցները, որոնք իրենց միլիտարիստական լոզունգներով փորձում են քայքայել բանակցային գործընթացում նոր-նոր կազմավորվել սկսող որոշակի վստահության մթնոլորտը։

Մի կողմից՝ նախկին իշխող Հանրապետական կուսակցությունն է, որի գործիչները անխնա քննադատում են՝ հակամարտության խաղաղ կարգավորման հնարավորությունը գտնելու Փաշինյանի կառավարության ցանկացած փորձը։ Մյուս կողմից՝ իր վրա «շահենների» փարաջա հագած ոչ պակաս մարգինալային կազմակերպությունները։

Այսպես, ուշադրություն է գրավում այն, որ անմիջապես երկու կուսակցությունները, որոնք իրենց հպարտորեն անվանում են՝ «Հայոց արծիվներ. Միասնական Հայաստան» և «Սասնա ծռեր» կուսակցություններ՝ հանդես են եկել ուլտիմատիվ հայտարարություններով, միաժամանակ հակամարտության առնչությամբ պաշտոնական Երևանի ներկայիս կուրսի պահպանման դեպքում սպառնալով Փաշինյանին։

Այսպես, «Հայոց արծիվներ. Միասնական Հայաստան» կուսակցության ղեկավար Խաչիկ Ասրյանի խոսքով, «Փաշինյանը պարտավոր է հաղթել պատերազմում, այլապես նա պետք է գնա»։ Ասրյանը համարում է, որ «Պետք է ամեն ինչ անել նրա համար, որպեսզի ո՛չ Ադրբեջանը, ո՛չ Նախչըվանը, ո՛չ Թուրքիան պատերազմ չսկսեն Հայաստանի դեմ, ինչպես նաև ողջ կառավարման ընթացքում Հայաստանի համար, առնվազն պետք է պահպանվի «ոչ խաղաղություն, ոչ պատերազմ» և Ղարաբաղի ազատված տարածքների ներկայիս կարգավիճակը։

«Եվ, եթե, այնուամենայնիվ ռազմական գործողություններ սկսվեն, հանձինս Փաշինյանի՝ Հայաստանի այսօրվա բարձրագույն իշխանությունը պարտավոր է նրանից դուրս գալ լիովին հաղթանակով, այլապես, նա պետք է գնա»։

Էլ ավելի անհեթեթ է երևում «Սասնա ծռերի» հայտարարությունը, որտեղ նշվում է Մադրիդյան սկզբունքները ժխտելու անհրաժեշտությունը։

«Մադրիդյան սկզբունքները պետք է ժխտվեն, իսկ Մինսկի խմբի հովանու ներքո բանակցությունները պետք է շարունակվեն հայկական կողմից տարածքային զիջումների բացառման տրամաբանությամբ»,- ասվում է «Սասնա ծռերի» հայտարարության մեջ։

Այդ կազմակերպությունների, մասնավորապես «Սասնա ծռերի» քաղաքական կշռի և հայ հասարակության մեջ նրանց հանրաճանաչության մասին պերճախոսորեն նշում են ոչ վաղուցվա ընտրությունները Ազգային ժողովում, որտեղ սասնածռեցիները ընդհանրապես չեն ներառվել, չհաղթահարելով հինգտոկոսանոց արգելքը։ 1,82%, այսքան է ընտրություններում նրանց արդյունքը։

Եվ, այնուամենայնիվ առկա է մի շարք մարգինալային կազմակերպությունների արմատականացում, ովքեր հասկանում են, որ ղարաբաղյան հակամարտության արդար, միջազգային իրավունքի հիման վրա կարգավորումը վերջ կդնի նրանց գոյությանը։ Հատկապես այդ պատճառով նրանք ստիպված են հանդես գալ ռազմատենչ հայտարարություններով, միաժամանակ սպառնալով Փաշինյանին և նրա կառավարությանը։ Եվ հազիվ թե նրանք չեն հասկանում, որ ներկայիս ստատուս քվոյի պահպանումը և Մադրիդյան սկզբունքները ժխտելու փորձերը՝ նախ և առաջ հարված է հենց Հայաստանին։ Իսկ ի՞նչ է նշանակում Ղարաբաղում ստատուս քվոի պահպանումը։ Այն, որ հեղափոխություն անցկացնելու Փաշինյանի բոլոր փորձերը, ինչպես նա անձամբ է արտահայտվել՝ տնտեսական բարեփոխումները, ինչը նրան հնարավորություն կտան բարելավել կյանքը հանրապետությունում, կրախի կմատնվեն։ Եվ Փաշինյանը անձամբ հիանալի հասկանում է դա։ Չկարգավորված հակամարտությունը Հայաստանից քամում է վերջին հյութերը, նրան ստիպելով՝ բազմաթիվ սոցիալ-տնտեսական խնդիրների լուծման, նոր աշխատատեղերի բացման և ծնելիության խրախուսման փոխարեն, վիթխարի միջոցները ծախսել ռազմական նպատակների համար։ Խաչիկ Ասրյանը միթե՞ մտահոգվում է այն մասին, որ 1988 թվականի ավերիչ երկրաշարժի գոտում հազարավոր մարդիկ մինչև այժմ ապրում են ժամանակավոր կացարաններում, կամ վագոններում։ Իհարկե ոչ։ Նա թքած ունի նրանց վրա։

Ինչպես նրանց վրա թքած ունեն նաև «Սասնա ծռեր» կուսակցության ղեկավարները, ովքեր համբավ են ձեռք բերել ՊՊՊԾ գնդի գրավման և ոստիկանների սպանության համար։ Մադրիդյան սկզբունքներից Հայաստանի հրաժարվելը՝ Ադրբեջանին կստիպի անցնել հակամարտության ռազմական լուծմանը։ Եվ դա արդեն կլինի ոչ թե 90-ական թվականների պատերազմը, որտեղ մասնակցել են շատ սասնածռեցիներ։ Կպատերազմեն ոչ թե սպառազինության սուր կարիք ունեցող տարանջատված ադրբեջանական գումարտակները, այլ հզոր նյութատեխնիկական բազայով, լավ վարժված Ադրբեջանի հզոր բանակը։ Պատրաստ են արդյո՞ք տարբեր ասրյանները, սասնածռերականները և այլ «արծիվները« նման բանին։ Նրանք պատրաստ են արդյո՞ք տեսնել 18-ամյա պատանիների մայրերի արցունքները, ում կգցեն պողպատի և մարդկային դիակների այդ խառնարանի մեջ։ Նրանք պատրաստ են արդյո՞ք վշտից սպանված մայրերի հետ միասին ընդունել նրանց որդիների խեղված դիակները։

Համոզված եմ, որ նրանք ուղղակի նման հարցեր չեն տալիս իրենց։ Նրանց համար գլխավորը՝ հասարակության մեջ ռազմատենչ տրամադրությունը պահպանելը և դրա շնորհիվ օրակարգում, այսպես ասած ջրի երեսին մնալն է։ Սակայն դրսում 90-ական թվականների կեսերը չեն։ Հայ հասարակությունը արդեն հոգնել է ղարաբաղյան հակամարտության հետևանքով առաջացած դժվարություններից ու զրկանքներից։ Հայաստանում առողջ դատողությամբ մարդիկ հասկանում են, որ դա հանրապետությանը ոչ մի լավ բան չի խոստանում։ Հատկապես այդ պատճառով Հայաստանում ամեն տարի ավելանում է Ադրբեջանի հետ խաղաղություն երազող մարդկանց թիվը։ Սակայն այդ խաղաղությունը անհնար է՝ առանց միջազգային իրավունքի նորմերի և սկզբունքների հիման վրա հակամարտության կարգավորուման։ Եվ հետևաբար, եթե հայ ժողովուրդը ուզում է ապրել խաղաղության և բարգավաճման մեջ, ապա նա ուղղակի պարտավոր է հրաժարվել, երկաթաբետոնե պատով իրեն տարանջատել ռազմատենչ մարգինալներից, այնպիսիներից, որոնց մասին նշվում է վերը։

Քերիմ Աղաև

ARMENIA.AZ