Ադրբեջանի լուրերը՝ հայերեն
© 2010-2019, Armenia.Az - All rights reserved
Փակել
11 Դեկտեմբերի 2019 - 17:25
Armiya.Az-ի խմբագրությունը շարունակում է՝ 29 տարի առաջ Ադրբեջանի Գազախի շրջանի Բաղանիս Այրում գյուղում հայերի կողմից հատուկ վայրագությամբ կատարված զանգվածային սպանությունների, այդ ժամանակվա իրադարձությունների, հայերի կողմից իրագործված ցեղասպանության զոհերի մասին նյութերի շարքի հրապարակումը։ Այդ ամենը մենք կհիմնավորենք ֆոտո և տեսագրական փաստերով, ինչպես նաև ականատեսնրի վկայություններով։
Armenia.Az-ը հղում անելով Armiya.az-ին, ընթերցողների ուշադրությանն է ներկայացնում՝ այդ սարսափելի իրադարձությունների ականատես Սամեդ Օջաղվերդիևի հետ հարցազրույցը։
—Քեռի Սամեդ, պատմեք ձեր մասին։
—Ես, Օջաղվերդիև Սամեդ Փաշա օղլուն 62 տարեկան եմ։ Ծնունդով ես Գազախի շրջանի Բաղանիս Այրում գյուղից եմ։ Արդեն 28 տարի ապրում եմ սրտի կարոտով և հարազատ գյուղը վերադառնալու հույսով։ Բաղանիս Այրումը՝ Էսկիփարայի վարչատարածքային միավոր է և տեղակայված է Ջողազ գետի ափին։ Այդ ժամանակ գյուղում ապրում էր 120 ընտանիք։
—Ողբերգությունից առաջ դուք ինչպիսի՞ հարաբերություններ ունեիք հայերի հետ։
—Մինչև 1988 թվականը ամեն ինչ լավ էր։ Մեր գյուղը տեղակայված էր նրանց մայրուղու երկայնքով, և նրանք հաճախ էին մեզ մոտ գնումներ անում, ուտում էին մեր հացը։ Շարքային, հասարակ հայերի հետ մենք ոչ մի խնդիր չենք ունեցել։ Ամեն ինչ փոխվեց 1988 թվականին, երբ հայերը դադարեցին գալ մեր գյուղը։ Այդ ժամանակահատվածում, խորհրդային ղեկավարության որոշման համաձայն, շրջանի բնակիչներից բռնագրավվել էին ողջ զենքը։
Մեր շրջանը Հայաստանի հետ ունի 168 կմ ընդհանուր սահման։ 1988 թվականից մեր գյուղը սկսեց պարբերաբար ենթարկվել հայերի հարձակումներին։ Գիշերով նրանք մոլոտովի կոկտեյլներ էին շպրտում մեր բակերը, կատարում էին այլ մանր հանցագործություններ։ 1990 թվականի գարնանը, երբ մենք բոլորս պատրաստվում էին Նովրուզի տոնին՝ հայերը Նոյեմբերյանի շրջանի Ոսկեպար գյուղում հավաքեցին հզոր տեխնիկա և մեծ քանակությամբ կենդանի ուժ։ Այդ ժամանակ մեզնից ոչ հեռու տեղաբաշխվել էին խորհրդային զինվորները։ Նրանք մեզ ասացին. «Մի անհանգստացեք, եթե հայերը կրակ բացեն, մենք նույնպես կկրակենք»։ Նրանք այդպես մեզ հույս էին տալիս։
Սակայն 1990 թվականի մարտի 23-ի լույս 24-ի գիշերը մեր գյուղը ենթարկվեց ինտենսիվ գնդակծումների, սուլում էին փամփուշտները, թռչում էին «Գրադ»-ի արկերը։ Պարզվեց, որ այդ գիշեր խորհրդային զինվորների մեծ մասը գնացել էին Կուխետեի զորամաս, իսկ մնացած տեխնիկան և անձնակազմը հարևան Խեյրիմլի գյուղից եկան դիտավորյալ ուշացումով։ Երբ եկան, ասացին, որ չեն կարող դիմակայել հայ զինյալներին։ Մեզ ասացին փախեք, փրկեք ձեր կյանքը։ Շրջանային ոստիկանության բաժնում կար ընդամենը 12 մարդ և 7 ինքնաձիգ։ Իհարկե ուժերը անհավասար էին։ Այսպիսով, խորհրդային ղեկավարությունը՝ հայերի ձեռքով պայմաններ ստեղծեց ադրբեջանցիների ցեղասպանության համար։
1990 թվականի մարտի 23-ի լույս 24-ի գիշերը՝ Բաղանիս Այրում գյուղում տեղի ունեցավ իսկական ցեղասպանություն։ Կենդանի այրեցին 5 մարդուց բաղկացած Ասլիևների ընտանիքը և գյուղի ևս մեկ բնակչին, սպանվեցին նաև ոստիկանության սերժանտը և Մեջիդ անունով ոստիկանը։ Բացի դրանից, հայերը այրեցին գյուղի բնակիչ Ալմամեդ Մահերրամովին։ Դադաշի ընտանիքին մորթեցին ու վառեցին ցախանոցում։ Այդ ողբերգության ժամանակ վառվել է 17 տուն, 11-ը կողոպտվել։ Խորհրդային զինվորները նպատակադրված ակտիվ գործողություններ չիրագործեցին մեր պաշտպանության համար։ Այդ ամենը մտածված էր։
1990 թվականի մարտ ամսին Բաղանիս Այրում գյուղի բնակիչները արտաքսվեցին իրենց տներից և ստիպված եղան բնակություն հաստատել տարբեր բնակավայրերում։
—1990 թվակաին մարտի 24-ին Բաղանիս Այրում գյուղը ամբողջովի՞ն էր օկուպացվել։
—Ոչ, մեր կողմում գտնվող խորհրդային զինվորները հետ նվաճեցին գյուղը, հետո այստեղ նույնիսկ դպրոց կառուցեցին։ Մենք կարծում էինք, որ ամեն ինչ անցավ։ Բոլորը վերանորոգեցին իրենց տները, երեխաները նախապատրաստվում էին սեպտեմբերին դպրոց գնալ։ Սակայն օգոստոսին լուր եկավ, որ հայերը նորից անցել են հարձակման։ Մենք վարձեցին ավտոբուս և եկան գյուղ և տեսանք, որ այստեղ ամեն ինչ բոցավառվում է։ Հակառակորդը գյուղ էր ներխուժել ծանր տեխնիկայով, չնայած այդ տարածքը վերահսկում էին խորհրդային զինվորները։ Նախքան այդ, խորհրդային զինվորական ուղղաթիռները հայկական կողմում անցկացնւոմ էին հետախուզական թռիչքներ, որպեսզի չհարվածեին այստեղի տեխնիկային։ Մինչև օգոսոտոսի 22-ը մենք պաշտպանվում էինք, բայց անհաջող։ Զինվորները նորից մեզ ասացին գնացեք, փրկեք ձեր կյանքը։ Այդ ճակատամարտում հայերը սպանեցին նաև խորհրդային զինվոր, ավագ լեյտենանտ Լիպատովին։ Այսպիսով մեր գյուղի հետ կապը կտրվեց։ 1990 թվականի վերջում խորհրդային զինվորները նույնպես լիովին լքեցին գյուղը։ Դրանից հետո շրջափակման մեջ վերցվեց Յուխարի Էսկիփարա գյուղը, այնուհետև օկուպացվեց ևս 7 գյուղ։
—Բաղանիս Այրումը արդեն 29 տարի գտնվում է օկուպացիայի տակ։ Դուք պատրաստ ե՞ք հրաման ստանալու կռվել ձեր գյուղի համար։
—Ես պատրաստ եմ կռվել հենց հիմա, որպեսզի վրեժ լուծեմ հայերի կողմից իրականացված ցեղասպանության համար։ Ես նաև ուզում եմ, որպեսզի ողջ համաշխարհային հանրությունը իմանա այն մասին, թե հայերն ինչպիսի վայրագություններ են արել այստեղ, որպեսզի դա միջազգային մակարդակով ճանաչվի, որպես ցեղասպանություն։ Նման բանը չի կարելի ներել։ Միթե՞ հնարավոր է ներել 39 օրական մանկան այրվելը։ Բայց մենք հույսը չենք կորցնում և վստահ ենք, որ կգա այն օրը, երբ մենք կվերադառնանք հարազատ գյուղ։
ARMENIA.AZ
Ադրբեջանն ու Ղազախստանը քննարկել են՝ Միջին միջանցքով բեռնափոխադրումների ավելացման հարցը
09 Հուլիս 2025
Ալի Ասադովը հանդիպել է Սարդար Այազ Սադիքի հետ
09 Հուլիս 2025
Բաքուն և Էր-Ռիադը քննարկել են ռազմական համագործակցությունը
08 Հուլիս 2025
Ադրբեջանում հաստատվել են թռիչքների նոր կանոններ
08 Հուլիս 2025
Բաքվում քննարկվել է արտասահմանում բնակվող ադրբեջանցիների իրավունքների պաշտպանության հարցը
08 Հուլիս 2025
Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ԱԻՆ-ները պայմանավորվել են գործընկերությունը զարգացնելու մասին
08 Հուլիս 2025
Ադրբեջանն ու Ղազախստանը քննարկել են՝ Միջին միջանցքով բեռնափոխադրումների ավելացման հարցը
09 Հուլիս 2025
Ալի Ասադովը հանդիպել է Սարդար Այազ Սադիքի հետ
09 Հուլիս 2025
Ադրբեջանում հաստատվել են թռիչքների նոր կանոններ
08 Հուլիս 2025
Բաքուն և Էր-Ռիադը քննարկել են ռազմական համագործակցությունը
08 Հուլիս 2025
Ի.Ալիևը ցավակցություն է հայտնել Թրամփին
08 Հուլիս 2025
Բաքվում քննարկվել է արտասահմանում բնակվող ադրբեջանցիների իրավունքների պաշտպանության հարցը
08 Հուլիս 2025
Ահա թե ինչպես է Խանքենդի տանող նոր երկաթուղին վերափոխելու Ղարաբաղը
08 Հուլիս 2025
Գալստանյանի և Աջապանյանի ձերբակալման որոշում կայացրած դատավորը նկատողություն է ստացել
08 Հուլիս 2025
Ղարաբաղ և Արևելյան Զանգեզուր մեկնելու ընթացակարգը պարզեցվել է
08 Հուլիս 2025
Մարոկկացի լրագրողներն այցելել են Խանքենդի և Շուշա
08 Հուլիս 2025
Ադրբեջանում էլեկտրաէներգիայի ամսական ֆիքսված սակագին կներդրվի
08 Հուլիս 2025
Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ԱԻՆ-ները պայմանավորվել են գործընկերությունը զարգացնելու մասին
08 Հուլիս 2025
Միլլի Մեջլիսը հաստատել է գազի ֆիքսված սակագների ներդրման մասին օրենքը
08 Հուլիս 2025
Բաքուն և Պեկինը քննարկել են տրանսպորտային և լոգիստիկ կապերի զարգացման հեռանկարները
08 Հուլիս 2025
Դատարանը մերժել է «Սպուտնիկ Ազերբայջան»-ի ձերբակալված աշխատակիցների բողոքարկումը
08 Հուլիս 2025
Հիքմեթ Հաջիև. Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղություն արդեն գոյություն ունի, բայց մնում է վերջին քայլը
08 Հուլիս 2025
Տուժողը դատարանում պատմել է՝ Շուշայի բանտում հայերի կողմից իրականացված կտտանքների մասին՝
08 Հուլիս 2025
Բաքվում քննարկվել են հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատման պլանները
08 Հուլիս 2025
Բաքվում քննարկել են անվտանգության գործոնները միջազգային սպառնալիքների պայմաններում
08 Հուլիս 2025
Սարդար Այազ Սադիկ. Ադրբեջանն ու Պակիստանը աջակցում են միմյանց բոլոր հարցերում
08 Հուլիս 2025
Մարդասիրական օգնություն, բայց ոչ զենք. Հաջիևը՝ ռուս-ուկրաինական պատերազմին Ադրբեջանի մոտեցման մասին
08 Հուլիս 2025
Մուրադովան ՄԱԿ-ի փորձագետին պատմել է Ադրբեջանում երեխաների իրավունքների պաշտպանության մասին
08 Հուլիս 2025
Ադրբեջանցի դիվանագետներին պատմել են՝ հայկական օկուպացիայի հետ կապված նախաձեռնված դատական գործընթացների մասին
08 Հուլիս 2025
Ռուսաստանի ԱԻՆ-ի ղեկավարը ժամանել է Բաքու
07 Հուլիս 2025
Ադրբեջան է ժամանել շուրջ մեկ միլիոն զբոսաշրջիկ
07 Հուլիս 2025
Ի.Ալիևը հաստատել է հողային, քաղաքացիական դատավարության և քաղաքացիական օրենսգրքերի փոփոխությունները
07 Հուլիս 2025
Դատավարություն Բաքվի դատարանում. Հագվերդիևը պատմել է, թե ինչպես են հայերը այրել Քերքիջահանում ադրբեջանցիների տները
07 Հուլիս 2025
Ադրբեջանը գյուղատնտեսական լիակատար մարդահամար կանցկացնի
07 Հուլիս 2025
Պեսկով. Ռուսաստանը և Ադրբեջանը հանդիսանում են և պետք է մնան ամենամոտ գործընկերներ
07 Հուլիս 2025
Ադրբեջանում սոցիալական վճարումներ են նշանակվել ավելի քան 130 հազար քաղաքացիների
07 Հուլիս 2025
The Gulf Observer-ը՝ Ղարաբաղում հայկական վանդալիզմի մասին
07 Հուլիս 2025
Քերիմ Վելիևը մեկնել է Սաուդյան Արաբիա
07 Հուլիս 2025
Ադրբեջանում սոցիալական վճարումներ են նշանակվել ավելի քան 130 հազար քաղաքացիների
07 Հուլիս 2025
EU Reporter. Ադրբեջանը ՏՀԿ տրանսպորտային միջանցքների առանցքային օղակ է
07 Հուլիս 2025
ANAMA. Ավելի քան երկու հազար հեկտար մաքրվել է ականներից և չպայթած զինամթերքից
07 Հուլիս 2025
Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարը ցավակցություն է հայտնել Թուրքիային
07 Հուլիս 2025
Ադրբեջանի ԱԳՆ. ՏՀԿ 17-րդ գագաթնաժողովի արդյունքներով ընդունվել է Խանքենդիի կոմյունիկեն
07 Հուլիս 2025
Էլչին Ամիրբեկովը՝ մեքսիկական ԶԼՄ-ներին: «Ավարտվել են Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության համաձայնագրի նախագծի տեքստի քննարկումները»
07 Հուլիս 2025
Ահմեդբեյլի-Ֆիզուլի-Շուշա մայրուղու նախագիծը արժանացել է միջազգային մրցանակի
07 Հուլիս 2025
Աղդամի շրջանի Խըդըրլը գյուղում նախատեսվում է վերաբնակեցնել ևս 6000 մարդու
07 Հուլիս 2025
Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն ցավակցություն է հայտնել ԱՄՆ-ին
07 Հուլիս 2025
Պուտինը պատվիրակություն է ուղարկում Բաքու՝ հարաբերությունները կարգավորելու համար
07 Հուլիս 2025
Փոխգնդապետ Էլչին Ռաֆիև. Ադրբեջանական բանակի զինանոցը պատերազմից հետո զգալիորեն ընդլայնվել է
05 Հուլիս 2025
Ադրբեջանը զգալիորեն ավելացրել է առևտուրը իր խոշորագույն գործընկերոջ հետ
05 Հուլիս 2025
Մուհամմադ Շահբազ Շարիֆ. Իլհամ Ալիևի հետ հանդիպումը շատ արդյունավետ էր
05 Հուլիս 2025
Աբդուլքադիր Ուրալօղլուն կիսվել է Խանքենդիից հրապարակմամբ
05 Հուլիս 2025
Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Պակիստանի առաջնորդները Խանքենդիում
05 Հուլիս 2025
Խանքենդիում կայացել է Ալիևի և Փեզեշքիանի հանդիպումը
05 Հուլիս 2025
Էրդողանը Ալիևին. Թուրքիան միշտ և բոլոր հարցերում եղբայրական Ադրբեջանի կողքին է
05 Հուլիս 2025
Ալիևը - Փեզեշքիանին՝ հայկական օկուպացիայի հետևանքների մասին: «Շուշայի 17 մզկիթներից 16-ը լիովին ոչնչացվել են, իսկ մեկը՝ մասամբ ավերվել է»
05 Հուլիս 2025