04 Հունիսի 2019 - 16:22

«Մ. Գորբաչովի և նրա շրջապատի հանցավոր գործունեության հետևանքով հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը աստիճանաբար վերաճեց երկու ժողովուրդների միջև լայնածավալ զինված դիմակայության և հետգայում դարձավ Խորհրդային Միության փլուզման գործընթացի կատալիզատորներից մեկը»։

Ինչպես տեղեկացնում է Armenia.Az-ը՝ վկայակոչելով ԱզերԹաջ-ին, այդ մասին ասվում է՝ Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի ղեկավար, ակադեմիկոս Ռամիզ Մեհդիևի հոդվածում։

Իր հոդվածում Ռամիզ Մեհդիևը նշում է, որ երբ սկսվեցին այդ ողբերգական իրադարձությունները, Ադրբեջանի այդ ժամանակվա ղեկավար կոմունիստները (Ք. Բագիրովը, Ա. Վեզիրովը, Ա. Մութալիբովը), Ժողովրդական ճակատի առաջնորդ Ա. Ալիևը (Էլչիբեյ) և մյուսները ցուցադրել են ամուր դիրքորոշման բացակայություն, անպատասխանատվություն և ոչ պրոֆեսիոնալիզմ։

«Լեռնային Ղարաբաղի ճակատագիրը մոռացության էր մատնվել, Ադրբեջանում ներքին հակասությունները, իշխանության համար պայքարը համազգային շահերից վեր էր դրվել, ինչը հետագայում զգալիորեն նպաստել է ադրբեջանական տարածքների օկուպացիային։ Ինչպես հայտնի է, 1988 թ. փետրվարից մինչև 1991 թ. վերջն ընկած ժամանակահատվածում ղարաբաղյան հակամարտությունը քննարկվում էր, որպես ԽՍՍՀՄ-ի ներքին խնդիր, սակայն նրա դեզինտեգրացիայի և Ադրբեջանի ու Հայաստանի անկախության վերականգնումից հետո, այդ հակամարտությունը արագ ինտերնացիոնալացվեց և դարձավ միջպետական։ Այն վերածվեց ոչ միայն միջազգային խնդրի և տարբեր տարածաշրջանային ու համաշխարհային դերակատարների և նրանց շահերի ընդհարման կետի, այլ նաև դարձավ հակամարտող կողմերի վրա ազդեցության և ճնշման մեխանիզմ»,- ասվում է հոդվածում։

Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի ղեկավարը գրում է, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ղեկավարությամբ՝ Հայաստանի ներկա իշխանությունները շահագրգռված չեն հայ-ադրբեջանական, հակամարտության խաղաղ կարգավորման բանակցությունների շարունակման մեջ և ձգտում են այդ հարցում պատասխանատվությունը գցել ուրիշի վրա։

«Այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ Փաշինյանը փորձում է հայ-ադրբեջանական հակամարտության կարգավորման համար պատասխանատվությունը գցել ուրիշների վրա։ Նա կամ հայտարարում է, որ չի տիրապետում Ղարաբաղի անունից բանակցությունները անցկացնելու իրավունքին, կամ էլ հայ ժողովրդին է դիմում հայտարարությամբ, որ հատկապես ժողովուրդը պետք է լուծի այդ խնդիրը։ Դա ցուցադրում է, որ Փաշինյանը գործնականորեն չի ուզում լուծել հակամարտությունը և դրա համար տարբեր առիթներ է փնտդում։ Իսկ եթե այդ առիթները կոչերի նման գեղեցիկ են հնչում, ապա գործնականորեն անհիմն են»,- նշում է Մեհդիևը։

Հեղինակը նշում է, որ Փաշինյանը օգտագործելով Հայաստանի նախկին նախագահներ Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի տակտիկան՝ հակամարտության կարգավորման գործընթացը ձգձգելու դիրքորոշում է գրավել։

Դրա հետ մեկտեղ, հոդվածում ասվում է, որ Բաքուն պատրաստ է անվտանգության երաշխիքներ տալ Լեռնային Ղարաբաղի հայկական համայնքին, եթե Հայաստանը իր զորքերը դուրս բերի Ադրբեջանի օկուպացված տարածքներից։

Մեհդիևը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին կոչ է արել, ակտիվացնել ջանքերը՝ առաջին հերթին հայկական զորքերը Ադրբեջանի զավթված տարածքներից դուրս բերելու և ադրբեջանցիներին իրենց տներ վերադարձնելու համար։

Նա ուշադրությունը հրավիրում է նաև օկուպացված հողերում սիրիահայերի արհեստականորեն վերաբնակեցման վրա։

«Հայկական աղբյուրների համաձայն, Սիրիայում պատերազմի սկզբից Հայաստանում վերաբնակվել են ավելի քան 17 հազ. հայեր և սիրիացիներ, որոնց մի մասը տեղավորվել է Լեռնային Ղարաբաղում»,- նշել է Մեհդիևը։

Նրա կարծիքով, Հայաստանի ագրեսորական քաղաքականության արդյունքում՝ այդ երկիրը դուրս է մնացել տարածաշրջանային մասշտաբային նախագծերից։

«Օրինակ, 2018 թ. վերջին Ադրբեջանի տնտեսությունը 4 անգամ գերազանցել է Հայաստանի տնտեսությանը, Ադրբեջանի ռազմավարական արժութային պահուստները 20 անգամ ավել են, քան Հայաստանինը, Ադրբեջանի բնակչությունը 3,3 անգամ ավել է, քան Հայաստանի բնակչությունը»,- նշել է Մեհդիևը։

Նա ընդգծում է, որ «BE Berlin Economics GmbH» ընկերության Բեռլինի կոնսալտինգային գրասենյակը 2019 թ. հունվարին հրապարակել է՝ Եվրամիության ֆինանսական աջակցությամբ անցկացված՝ «Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման տնտեսական ազդեցությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի վրա» հետազոտության արդյունքները։

«Փաստաթղթում ընդգծվում է, որ խաղաղության հասնելը Հայաստանին հնարավորություն կտա կրճատել պաշտպանության համար ֆինանսական ծախսերը, զգալիորեն նվազեցնել բյուջետային պակասորդը և ավելացնել սոցիալական ծախսերը։ Այն նաև դրականորեն կազդի Հայաստանի էներգետիկայի և ջրատնտեսության ոլորտների վրա, քանզի երկու երկրների էներգետիկ համակարգերի միավորումը կկրճատի արտադրվող էլեկտրականության ինքնարժեքը, ինչը մեծ օգուտ կբերի հատկապես Հայաստանին։ Դրական կողմերը շոշափելի կլինեն նաև ֆինանսական շուկաներում և ներդրումներում, քանզի հակամարտության կարգավորումը անմիջապես կբերի արտասահմանյան ներդրումների աճին, վարկային ռեյտինգի բարելավմանը, տոկոսադրույքների նվազեցմանը»,- նշում է Մեհդիևը։

Բացի դրանից, այն դրականորեն կազդի առևտրի զարգացման վրա, որովհետև Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ սահմանների բացումը կբերի՝ երկողմ առևտրի և տարանցիկ բեռնափոխադրումների ընդլայնմանը, ինչը հնարավորություն կտա ապահովել Հայաստանից Թուրքիա 123 մլն դոլար ամենամյա արտահանում։

Ադրբեջանի նախագահի աշխատակազմի ղեկավարը հույս է հայտնել, որ «Հայաստանի ղեկավարությունը կգիտակցի բոլոր դրական կողմերը, որոնք երկիրը կարող է ստանալ հակամարտության կարգավորումից, և անհրաժեշտ քայլեր կձեռնարկի ցանկալի խաղաղության հասնելու համար»։

ARMENIA.AZ