Ադրբեջանի լուրերը՝ հայերեն





© 2010-2019, Armenia.Az - All rights reserved

Փակել



  • Ադրբեջանի պատմությունը

      Ադրբեջանի պատմությունը

      Ադրբեջանը հանդիսանում է մշակույթի հնագույն կենտրոններից մեկը։ Ազըխի, Թաղլարի, Դամջըլիի, Դաշսալահլիի, Գազմայի քարանձավներում, ինչպես նաև մյուս բնակավայրերում հայտնաբերված հնագիտական գտածոները, այդ թվում նաև այստեղ 300-400 հազար տարի առաջ ապրած՝ հնագույն ազըխական մարդու (Ազըխանտրոպի) ծնոտը մատնանշում է Ադրբեջանի պատկանելիությունը այն տարածքներին, որտեղ տեղի են ունեցել նախնադարյան մարդկանց ձևավորումը։ Այս հնագույն գտածոյի շնորհիվ Ադրբեջանը ընդգրկվել է «Եվրոպայի ամենահնագույն բնակիչներ»-ի քարտեզում։
       
      Ադրբեջանական ժողովուրդը միևնույն ժամանակ հանդիսանում է հնագույն պետականության ավանդույթներ ունեցող ժողովուրդներից մեկը։ Ադրբեջանի պետականության պատմությունը հաշվարկվում է մոտ 5 հազար տարի։ Ադրբեջանի տարածքում առաջին պետական կազմավորումները, կամ էթնոքաղաքական միավորումները հայտնվել են դեռ մեր թվարկությունից առաջ։ Մեր թվարկությունից առաջ I հազարամյակում մինչև մեր թվարկության I հազարամյակի սկիզբը՝ ադրբեջանական հողերում գոյություն են ունեցել այնպիսի հզոր պետություններ, ինչպես Մաննան, Ատրոպատենան և Ալբանիան։ Այդ պետությունները մեծ դեր են խաղացել պետական կառավարման կուլտուրայի բարձրացման, երկրի տնտեսական կուլտուրայի պատմության մեջ, ինչպես նաև միասնական ժողովրդի կազմավորման գործընթացում։
       
      Այդ ժամանակաշրջանում դեռևս չի եղել Ադրբեջանի ողջ տարածքն  ընդգրկող միասնական կրոնական աշխարհայացք։ Այդ տարածքում տարածված  էր հին թուրքական պանթեոնի գլխավոր աստված՝ Թենգրիի պաշտամունքը, թենգրիականության հետ միասին տարածված են եղել զրադաշտությունը, կրակապաշտությունը, ինչպես նաև արևի, լուսնի, աստղերի, հողի և ջրի պաշտամունքը։ Երկրի հյուսիսում, Ալբանիայի տարածքի որոշ, հատկապես լեռնային մասերում,  արևմտյան մարզերում տարածված էր քրիստոնեությունը։
       
      Միջին դարեր
       
      Մեր թվարկության սկզբին՝  III դարում Ադրբեջանի տարածքը ընդգրկվել է Սասանյան Իրանի, իսկ VII հարուրամյակում Արաբական Խալիֆաթի կազմում։
       
      VII դարում երկրի ողջ տարածքում իսլամի տարածումը նշանակալից դեր է խաղացել երկրի և նրա ժողովրդի պատմական ճակատագրում։ Իսլամական կրոնը ուժեղ ազդակ է հաղորդել միասնական ժողովրդի և լեզվի կազմավորմանը, և վճռական ազդեցություն է գործել այդ գործընթացի արագացման վրա։ Թուրքական և ոչ թուրքական էթնոսների միջև կրոնական ընդհանրությունը նպաստել է՝ Ադրբեջանի ողջ տարածքում, որտեղ նրանք բնակված են եղել՝ միասնական սովորույթների և ավանդությունների կազմավորմանը, ազգակցական կապերի ընդլայնմանը և փոխադարձ ազդեցության էլ ավելի խորացմանը։
       
       IX դարի կեսից նորից վերածնվել են Ադրբեջանի պետականության հնագույն ավանդույթները. ադրբեջանական հողերում հայտնվեցին Սաջիների, Շիրվանշահերի, Սալարիների, Ռավադիների, Շադադիների, Էլդանիզների պետությունները։ Անկախ պետությունների ծագման արդյունքում՝ քաղաքական, տնտեսական և մշակութային կյանքի բոլոր ոլորտներում տեղի է ունեցել զարթոնք։ Ադրբեջանական պատմության մեջ սկսվել է վերածննդի դարաշրջանը։ Ավելի քան 600 տարի շարունակված սասանյան և արաբական լծից հետո տեղական պետությունների ծագումը, երկրի ողջ տարածքում իսլամի տարածվելը կարևոր դեր են խաղացել ադրբեջանական ժողովրդի, որպես էթնոսի կազմավորման, միասնական լեզվի և մշակույթի հաստատման մեջ։
       
      XV-XVIII  դարերում պետականության ադրբեջանական կուլտուրան էլ ավելի է հարստացել։ Այդ ժամանակաշրջանում Արևելքի ընդարձակ տարածքներն ընդգրկած Գարագոյունլու, Աղգոյունլու, Սեֆևիների, Աֆշարների և Քաջարների պետությունները կառավարվել են անմիջապես ադրբեջանական  տոհմերի կողմից։
       
      Ուզուն Հասանի (1468-1478) կառավարման տարիներին Աղգոյունլու պետությունը վերածվել էր՝ ողջ Մերձավոր և Միջին Արևելքում հզոր ռազմաքաղաքական գործոնի։ Ուզուն Հասանը՝ ադրբեջանական բոլոր հողերն ընդգրկող հզոր կենտրոնացված պետության ստեղծման քաղաքականություն է անցկացրել։
       
      XV դարի վերջին և XVI դարի սկզբին ադրբեջանական պետականությունը թևակոխել է իր պատմական էվոլյուցիայի նոր փուլը։  Ուզուն Հասանի թոռը, ականավոր պետական գործիչ Շահ Իսմաիլ Խաթայիին (1501-1524) հաջողվել է իր իշխանության ներքո միավորել բոլոր ադրբեջանական հողերը։ Հայտնվել է միասնական կենտրոնացված ադրբեջանական պետություն՝ Թավրիզ մայրաքաղաքով Սեֆևիների պետությունը։ Սեֆևիների կառավարման ժամանակաշրջանում ադրբեջաներեն  լեզուն հայտարարվել է պետական լեզու։ Սեֆևիների պետությունը որոշ ժամանակ հետո վերածվել է Մերձավոր և Միջին Արևելքի հզորագույն կայսրություններից մեկի։
       
      Սեֆևիների պետության անկումից հետո, իշխանության եկած ադրբեջանցի ականավոր  զորահրամանատար Նադիր շահ Աֆշարը (1736-1747) էլ ավելի է ընդլայնել Սեֆևիների կայսրության սահմանները։  1739 թվականին Նադիր շահը զավթել է Հյուսիսային Հնդկաստանը, ներառյալ Դելին։ Սակայն, այդ ընդարձակ տարածքում հզորագույն կենտրոնացված պետություն ստեղծելու ադրբեջանական տիրակալի պլանները չիրագործվեցին։ Նադիր շահի մահից հետո, նրա  կողմից կառավարվող, ընդարձակ տարածքներն ընդգրկող կայսրությունը փլուզվեց։ XVIII դարի երկրորդ կեսին Ադրբեջանը մասնատվեց փոքր պետություն-խանությունների։ Սկսվեց երկրի պատմության մեջ ռազմաքաղաքական անկման ժամանակաշրջանը։
       
      XVIII դարի վերջին Իրանում իշխանության գլուխ անցավ Գաջարների թուրքական դինաստիան։ Գաջարները սկսեցին՝ բոլոր ադրբեջանական խանությունները կենտրոնական իշխանությանը ենթարկելուն ուղղված քաղաքականություն անցկացնել։
       
      Այսպիսով սկսվեց գաջարական Իրանը և Հարավային Կովկասը նվաճելուն ձգտող՝ Ռուսաստանի կայսրության միջև երկարաժամկետ պատերազմը։ Ադրբեջանը վերածվել է՝ երկու խոշոր պետությունների միջև արյունոտ պատերազմի թատերաբեմի։
       
      Թուրքմենչայի և Գյուլիստանի պայմանագրերից հետո ժամանակաշրջանը
       
      Թյուրքմենչայի (1813) և Գյուլիստանի (1828) պայմանագրերի հիման վրա ադրբեջանական հողերը բաժանվեցին երկու կայսրությունների միջև։ Հյուսիսային Ադրբեջանը միացվեց Ռուսաստանին, իսկ Հարավայինը՝ Գաջարների կողմից կառավարվող Պարսկական շահությանը։
       
      Այդ ժամանակաշրջանից սկսվեց հարևան պետություններից դեպի ադրբեջանական տարածքներ, մասնավորապես Ղարաբաղի, Իրավանի և Նախչըվանի խանություններ հայկական բնակչության  զանգվածային վերաբնակումները։ 1828-1829 թվականներին Ադրբեջանում վերաբնակեցվել են 40-45 հազար հայեր Իրանից և 90 հազար՝ Թուրքիայից։ Պատահական չէ, որ 1978 թվականին ժամանակակից Թերթերի շրջանի Շիխարխ ավանում հայերը իրանական Մարաղա մարզից հայերի Ղարաբաղ վերաբնակեցման 150 ամյակի պատվին կանգնեցրել են «Մարաղա-150» հուշարձանը։ 1988 թվականին հայերի կողմից այդ հուշարձանը դիտավորյալ ավերվել է, քանզի այն եղել է՝ հայերի Ադրբեջանի պատմական հողը հանդիսացող Ղարաբաղում վերաբնակվելու վկայությունը։
       
      1836 թվականին ցարական Ռուսաստանը լուծարքի է ենթարկել անկախ Ալբանական եկեղեցին և այն ենթարկել է հայկական Գրիգորյանական եկեղեցուն։ Դրանով հանդերձ, բարենպաստ պայմաններ են ստեղծվել՝ հնագույն ադրբեջանական քրիստինեա-ալբանական բնակչությունը գրիգորիանականացնելու և հայկականացնելու համար։
       
      Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը
       
      1918-1920 թթ. 23 ամիսների ընթացքում գոյատևած Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը (ԱԴՀ) դարձել է Մահմեդական Արևելքում առաջին աշխարհիկ դեմոկրատական պետությունը։ Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը իր գործունեությունը իրականացրել է բարդ հասարակական-քաղաքական իրավիճակում, սակայն ԱԴՀ-ի կառավարության կողմից՝ ժողովրդավարական պետական շինարարության, տնտեսության և մշակույթի, կրթության, ռազմական շինարարության ոլորտներում ձեռնարկված քայլերը մեծ հետք են թողել մեր ժողովրդի պատմության մեջ։
       
      Ադրբեջանի Ազգային Խորհրդի կողմից ընդունված Անկախության հռչակագրում ասվել է. Այսուհետև՝ ինքնիշխան իրավունքներ կրող Ադրբեջանի ժողովուրդները և Արևելյան ու Հարավային Անդրկովկասն ընդգրկող Ադրբեջանը հանդիսանում է լիիրավ անկախ պետություն։ Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը իր սահմաններում երաշխավորում է  բոլոր քաղաքացիների քաղաքացիական և քաղաքական բոլոր իրավունքները՝ առանց ազգային, դավանանքի, սոցիալական դրության և սեռի պատկանելության։
       
      Կարճ ժամանակահատվածում ընդունվել են՝ պետական դրոշը, օրհներգը և զինանշանը, ադրբեջաներեն լեզուն հայտարարվել է պետական լեզու։ Լուրջ միջոցներ են ձեռնարկվել Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության բարձր մարտունակության տիրապետող բանակի ստեղծման ոլորտում, հատուկ ուշադրություն է հատկացվել տնտեսության և մշակույթի, կրթության և առողջապահության զարգացմանը։ Առաջին անգամ Արևելքում և զգալիորեն ավելի վաղ, քան որոշ եվրոպական երկրներում, Ադրբեջանի կանանց տրադրվել է ընտրական իրավունք։
       
      1920 թվականի հունվարի 11-ին Ադրբեջանի անկախությունը ճանաչվել է Փարիզի խաղաղ կոնֆերանսի մասնակից երկրների կողմից։
       
      ԱԴՀ-ի տարածքը կազմել է 114 հազ. քառ. կմ. (առանց վիճելի տարածքների հաշվառման), բնակչությունը՝ ավելի քան 2,8 մլն մարդ։ Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության կառավարությունը գործել է 1918 թվականի մայիսի 28-ից մինչև հունիսի 16-ը՝ Թբիլիսիում, հունիսի 16-ից մինչև սեպտեմբերի 17-ը՝ Գյանջայում, սեպտեմբերի 17-ից մինչև 1920 թվականի ապրիլի 28-ը՝ Բաքվում։ Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության գոյության ժամանակահատվածում կազմավորվել են հինգ կառավարական կաբինետներ։ Առաջին երկու կառավարությունները ղեկավարել է Ֆաթալի Խան Խոյսկին (1875-1920), հետագա երեք Նախարարների խորհրդի նախագահ (վարչապետ) է դարձել Նասիբ բեկ Յուսիֆբեյլին (1881-1920)։ Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության խորհրդարանը գործել է 1918 թվականի դեկտեմբերի 7-ից մինչև 1920 թվականի ապրիլի 27-ը, և այդ ժամանակահատվածում անցկացվել են 145 նիստեր։ ԱԴՀ-ի խորհրդարանի նախագահն է եղել Ալիմարդան բեկ Թոփչիբաշևը (1863-1934)։
       
      Ադրբեջանը խորհրդային իշխանության տարիներին
       
      1920 թվականի ապրիլի 28-ին բոլշևիկյան Ռուսաստանի ռազմական ագրեսիայի հետևանքով փլուզվեց Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետությունը։ Նույն օրն էլ հայտարարվել է Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության տարածքում Ադրբեջանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության (Ադրբեջանի ԽՍՀ) ստեղծման մասին։
       
      Խորհրդային իշխանության տարիներին Զանգեզուրը, Գյոյչան, Նախչըվանի մի մասը հանվել է Ադրբեջանի կազմից և միացվել է  Հայաստանին։ Արդյունքում, Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության ժամանակահատվածում 114 հազար քառ. կմ կազմող երկրի տարածքը կրճատվել է մինչև 86,6 հազար քառ. կմ։ Բացի դրանից, 1923 թվականին, բոլշևիկյան ղեկավարների նախաձեռնությամբ ստեղծվել է Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզը։
       
      Ադրբեջանում խորհրդային իշխանությանը դիմակայելուն հետևել են դաժան ռեպրեսիաները։ Միայն 1937 թվականին ռեպրեսիաների է ենթարկվել 29 հազար մարդ։ Այդ ժամանակահատվածում ադրբեջանական ժողովուրդը կորցրեց տասնյակ և հարյուրավոր իր այնպիսի մտածողներին և մտավորականներին, ինչպես Հուսեյն Ջավիդը, Միքաիլ Մուշվիգը, Ահմեդ Ջավադը, Սալման Մումթազը, Ալի Նազիմը, Թաղի Շահբազին և մյուսները։
       
      Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին (1939-1945) Բաքվի նավթը կարևոր դեր է խաղացել ֆաշիզմի դեմ Խորհրդային Մյության հաղթանակում։  Ադրբեջանական ժողովուրդը դրսևորել է մեծ արիություն և անձնվիրություն՝ ադրբեջանական դիվիզիաները փառավոր մարտական ուղի են անցել Կովկասից մինչև Բեռլին։
       
      1948-1953 թվականներին սկսվել է ադրբեջանցիներին իրենց հայրենիքից՝ Արևմտյան Ադրբեջանից զանգվածային արտաքսումների նոր փուլը։ 1947 թվականի դեկտեմբերի 23-ին ԽՍՀՄ-ի Նախարարների խորհուրդը Հայաստանի ԽՍՀ-ի 24 շրջաններից և Իրավան քաղաքից ավելի քան 100 հազար ադրբեջանցիներին վտարելու մասին որոշում է ընդունել։
       
      1969 թվականի հուլիսի 14-ին սկսվել է Հեյդար Ալիևի Ադրբեջանը կառավարելու առաջին ժամանակահատվածը։ Համընդհանուր ռեժիմի կառավարման պատմական բարդ իրավիճակում Ադրբեջանը ԽՍՀՄ-ի ամենաառաջատար հանրապետություններից մեկը դարձնելու համար՝ Հեյդար Ալիևը սկսել է կյանքի կոչել ընդարձակ բարենորոգման ծրագրեր։ Նրա ղեկավարության ժամանակաշրջանում Ադրբեջանը մեծ հաջողություններ  է ձեռք բերել տնտեսական ոլորտում, կարևոր քայլեր են ձեռնարկվել մշակույթի զարգացման, ազգային-հոգևոր արժեքների վերածննդի ուղղությամբ։ Հազարավոր երիտասարդներ ուղեգրվել են  ԽՍՀՄ-ի առաջատար բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում սովորելու համար։ 1970-1985 թվականների ընթացքում Հանրապետության տարածքում կառուցվել և շահագործման են հանձնվել 213 խոշոր արդյունաբերական ձեռնարկություններ։ Ադրբեջանում արտադրվող 350 անվանումով արտադրանքը արտահանվում էր աշխարհի 65 երկրներ։ Հեյդար Ալիևի ստեղծարար գործունեության շնորհիվ արտադրության, գյուղատնտեսության և մշակույթի շատ ոլորտներում Ադրբեջանը ԽՍՀՄ-ում գրավել  է առաջատար դիրքեր։
       
      1991 թվականի հոկտեմբերի 18-ին Ադրբեջանը պետական անկախություն է ձեռք բերել և իրեն հայտարարել է Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության իրավահաջորդը։ Կարճ ժամանակ անց վերականգվեցել են ԱԴՀ-ի ժամանակաշրջանի պետական խորհրդանշանները։ Ժողովրդի կամքով իր անկախությունը հռչակած Ադրբեջանի Հանրապետությունը սկսեց գործել ծայրահեղ բարդ պայմաններում։ Սակայն Ադրբեջանի դեմ աճող ագրեսիան, իշխանության համար ներքին պայքարը, տնտեսության անկումը զգալիորեն թույլացրեցին երկիրը։
       
      Ադրբեջանի Ժողովրդական Ճակատ՝ Մուսաֆաթի իշխանության անբավարար գործունեությունը երկիրը կանգնեցրեց մասնատման եզրին։ Երկիրը ընկավ քաղաքական, տնտեսական և ռազմական խորը ճգնաժամի մեջ։ 1993 թվականի հունիսյան օրերին Հեյդար Ալիևի իշխանության վերադարնալու հետ միասին՝ Ադրբեջանի փրկման մեջ տեղի ունեցավ վճռական բեկում։ 1993 թվականի հունիսի 15-ին Հեյդար Ալիևը ընտրվեց Ադրբեջանի Հանրապետության Գերագույն Խորհրդի նախագահ։ Այդ օրը մեր պատմության մեջ մտավ, որպես Ազգային փրկության օր։ 1993 թվականի հոկտեմբերի 3-ին, համաժողովրդական քվեարկության արդյունքով Հեյդար Ալիևը ընտրվեց Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ։ 1993-2003 թվականները՝ համազգային առաջնորդի իշխանությունում գտնվելու տարիները Ադրբեջանի պատմության մեջ մտել են, որպես խորը վերափոխումների ժամանակաշրջան։
       
      2003 թվականից համազգային առաջնորդի քաղաքական ուղին շարունակում է Ադրբեջանի Հանրապետության նախագահ Իլհամ Ալիևը։ Չնայած ողջ աշխարհն ընդգրկող տնտեսական ճգնաժամին՝ հանրապետությունում իրագործվում են անդրազգային նախագծեր, հետևողականորեն անցկացվում են տնտեսական բարեփոխումներ, ձեռնարկվում են երկրի դինամիկ զարգացմանը և բնակչության սոցիալական բարեկեցության բարելավմանն ուղղված միջոցներ։ Պատմական բարդ իրավիճակում հաջողությամբ զարգանում են առաջատար գերպետությունների և հեղինակավոր միջազգային կառույցների հետ հարաբերությունները, ամրապնդվում է մեր պետության դերը և տեղը միջազգային հարաբերությունների համակարգում։

      ARMENIA.AZ




    Վերջին լուրեր

      Բաքվում կիրականացվեն քաղաքաշինական խոշոր նախագծեր՝


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Հաջիևը՝ Շվեդիայի և Սլովակիայի դեսպանների հետ քննարկել է Ադրբեջանի և ՆԱՏՕ-ի գործընկերությունը


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ի.Ալիև. Ամբողջ Ղարաբաղը, ամբողջ Արևելյան Զանգեզուրը շինհրապարակ է


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Զաքիր Հասանովն ընդունել է Սելջուկ Բայրաքթարօղլուին


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Այս տարի Սոս գյուղում կվերականգնվի 75 տուն


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ի.Ալիև. Շուրջ 300 հազար նախկին հարկադիր վերաբնակներ պետության կողմից ապահովվել են տներով և բնակարաններով


      15 Սեպտեմբերի 2025

      SOCAR-ը՝ Խանքենդիի գազիֆիկացման մասին


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ի.Ալիևը Շուշայում ընդունել է ISESCO-ի գլխավոր տնօրենին


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Գըրմըզը Բազար ավանում այս տարի կվերականգնվի 217 տուն


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Նախկին հարկադիր վերաբնակ. Մենք կբարեկարգենք մեր Քելբեջարը


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Վասիլիս Մարագոսը՝ Հայաստանի ԵՄ-ում հեռանկարների և Ադրբեջանի հետ խաղաղության համաձայնագրի մասին


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն՝ Բաքվի ազատագրման մասին. Սա շրջադարձային պահ էր երկրի պետականության համար պայքարում


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Թուրքիայի ԶՈՒ-ի Գլխավոր շտաբի պետը ժամանել է Ադրբեջան


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Քելբեջարում 33 տարվա ընթացքում առաջին անգամ հնչել է դպրոցական զանգը


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Թուրքիայի պաշտպանության նախարարություն. Մենք կշարունակենք լինել մեր ադրբեջանցի եղբայրների կողքին


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Փոխնախարար. Ադրբեջանը քաղաքացիներին ապահովում է ժամանակակից դպրոցներով


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ալիևը այցելել է Խոջալուի շրջանի Դաշբուլաղ գյուղի թթենիների այգի


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ձերբակալված օլիգարխ Կարապետյանը մտահոգված է Հայաստանի աղետալի ժողովրդագրական ցուցանիշներով


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանը «Զապադ-2025» զորավարժությունների դիտորդ երկրների շարքում է


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Փաշինյանը մեղադրում է ՀԱՊԿ-ին. Կազմակերպությունը Ադրբեջանը համարում է եղբայրական երկիր


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Շուշայում ապահովագրական համագործակցության զարգացման մասին հռչակագիր է ստորագրվել


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ի.Ալիև. Վերջին հինգ տարիների պատմությունը՝ Հաղթանակի պատմությունն է


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Իլհամ Ալիև. Մենք ամբողջ աշխարհին ապացուցել ենք, որ մենք ուժեղ, վճռական ժողովուրդ ենք


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանի նախագահ. Ղարաբաղում և Զանգեզուրում շինարարության մասշտաբները աշխարհում աննախադեպ են


      15 Սեպտեմբերի 2025

      «Մեծ վերադարձ». Եվս 32 ընտանիք վերաբնակեցվում է Քելբեջարում


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Խանքենդիում զինված Ավանեսյանը ահաբեկչական հարձակում է պատրաստել


      15 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանում սկսվում է նոր ուսումնական տարի


      15 Սեպտեմբերի 2025

      «Մեծ վերադարձ». Բնակիչների առաջին խումբը մեկնել է Սեյիդբեյլի գյուղ


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Մեծ Բրիտանիան կաջակցի Ադրբեջանին ականային սպառնալիքի դեմ պայքարում


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Թուրքիան ակնկալում է Բաքվի և Երևանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրում


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Այսօր SOCAR-ի հիմնադրման օրն է


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Դատարանում հրապարակվել են՝ Հայաստանի կողմից ադրբեջանական տարածքների գնդակոծության և խաղաղ բնակիչների սպանության վերաբերյալ փաստաթղթեր


      13 Սեպտեմբերի 2025

      ԵՄ-ն ողջունում է Հայաստանի և Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչների հանդիպման արդյունքները Երևանում


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Ալլահշուքյուր Փաշազադեն հանդիպել է Սադըր Ժապարովի հետ


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Քյուրշաթ Զորլու: Զանգեզուրի միջանցքի գործարկմամբ տարածաշրջանը կայունության կարևոր կենտրոն կդառնա


      13 Սեպտեմբերի 2025

      ԵԱՀԿ ԽՎ-ն ողջունում է Հարավային Կովկասում գործընթացները


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանն ու Թուրքիան քննարկել են՝ Զանգեզուրի միջանցքի նախագծի շրջանակներում կապերի զարգացման հեռանկարները


      13 Սեպտեմբերի 2025

      Բաքվի մետրոպոլիտենը տեղափոխել է շուրջ 143 միլիոն ուղևոր


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Մոսկվան Բաքվից և Երևանից ակնկալում է 3+3 ձևաչափի հանդիպման ամսաթվի համաձայնեցնումը


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանն ավելացնում է ծովային և ավտոմոբիլային տրանսպորտով բեռնափոխադրումները


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Որքա՞ն գումար է միջինում ծախսում Ադրբեջանի յուրաքանչյուր բնակիչ


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Ռուսաստանի ԱԳՆ-ն՝ «Թրամփի ուղու» մասին


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Յալչըն Ռաֆիևը մի շարք հանդիպումներ է անցկացրել Չեխիայում


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Գոյչայում հրաժեշտ են տվել Առաջին Ղարաբաղյան պատերազմի նահատակին


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Արևելյան Զանգեզուրում աշխատանքի տոնավաճառ կանցկացվի


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Հակոբյան. «Թրամփի ուղու» վրա գործելու է Հայաստանի մաքսային ծառայությունը


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանի խորհրդարանը լսումներ կանցկացնի գյուղատնտեսական ոլորտի համար կադրերի պատրաստման վերաբերյալ


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչը ժամանել է Հայաստան


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Ղարաբաղում և Արևելյան Զանգեզուրում բնակվում է ավելի քան 55 հազար մարդ


      12 Սեպտեմբերի 2025

      Ադրբեջանում գրանցվել է մահվան շուրջ 35 հազար դեպք


      12 Սեպտեմբերի 2025

    Վերջին լուրեր