Ադրբեջանի լուրերը՝ հայերեն
© 2010-2019, Armenia.Az - All rights reserved
Փակել
17 0Հոկտեմբերի 2019 - 15:53
Բաքվում Թուրքալեզու պետությունների համագործակցության խորհրդի VII նիստում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ասել է, որ իր ժամանակին Զանգեզուրը Ադրբեջանի կազմից հանելը և այն Հայաստանին միացնելը անդամահատել է թուրքական մեծ աշխարհը։ Ադրբեջանի նախագահի այդ արտահայտությունը լիովին արտացոլում է Զանգեզուրի հետ կապված պատմական ճշմարտությունը։ Զանգեզուրի մարզը՝ ադրբեջանական պատմական հող է։ Զանգեզուրի մարզը որոշ փոփոխություններով ընդգրկում է, մասնավորապես՝ Հայաստանի այսօրվա Գորիսի, Սիսիանի, Կապանի, Մեղրիի տարածքները և Ադրբեջանի Լաչինի, Գուբադլիի, Զանգելանի շրջանները։
Այդ մասին ասել է՝ «Զանգեզուր» հասարակական միավորման նախագահ, այդ շրջանի մասին մի քանի գրքերի հեղինակ, հետազոտող Հաջի Նարիմանօղլուն, տեղեկացնում է Armenia.Az-ը։
Նրա խոսքով, 7892 քառաքուսի կիլոմետր մակերեսով Զանգեզուրը ողջ պատմության ընթացքում գտնվել է Ադրբեջանի տարածքում ստեղծված պետությունների կազմում։
«Սկսած մեր թվարկությունից առաջ IV դարից՝ Զանգեզուրը գտնվել է Ալբանների, Սաջիդների, Սալարիդների և Ռավադդիդների, Աթաբեկների, Հուլաքիդների, Ջալարիդների, Կարակոյունլու, Աղկոյունլու պետությունների կազմում, XVI դարիս սկզբին Ադրբեջանում Սեֆեվիդների կենտրոնացված պետության կազմավորման հետ կապված՝ նրա կազմում։ XVI դարում Սեֆեվիդների և Օսմանների միջև պատերազմի և XVII-XVIII դարերի հատմանը Սեֆեվիդների թույլացման արդյունքում, 1590-1612 և 1724-1735 թվականներին կարճ ժամանակահատվածի ընթացքում գտնվել է Օսմանների կառավարության ներքո։ Խանությունների ժամանակաշրջանում Զանգեզուրի տարածքը մտել է Ղարաբաղյան խանության կազմի մեջ։ XIX դարիս սկզբին մտել է Ռուսաստանի կայսրության Ելիզավետպոլի նահանգի կազմում, իսկ 1918-1920 թվականներին դարձել է Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետության Ղարաբաղի գեներալ-նահանգապետության չորս գավառներից մեկը»,- ասել է Հաջի Նարիմանօղլուն։
Նա նշել է, որ «Զանգիլան անվան մեջ «զանգի»-ն հանդիսանում է թուրքական ցեղերի կողմից անվանված հոմանիշ։ Շատ տարածքներում, որտեղ պատմության ընթացքում թուրքերը ապրել են ընդհուպ մինչև Կենտրոնական Ասիայում պատմական Թուրքեստանը, կան այդ ցեղի անվանումներով քարածացուկներ, կան Սելջուկների, Օգուզների հետքեր։
«Օրինակ կան Զանգաչայ, Զանգիթեփե, Զանգարիկ, Զանգիշամլը, Զանգանա, Զանգիլան, Զանգերան, Զանգիշալը, Զանգի գետ, Զանգիբասար, Զանգիլյար, Զանգյան-զենջի, Զանգիլի և այլ անվանումներ։ Մահմուդ Կաշգարիի, Ֆալզուլլահ Ռաշիդադդինի, Աբասգուլի Աղա Բաքիխանովի և մյուսների աշխատանքներում հիշատակվում են «Զանգի» ցեղերի անունները։ «Սուր», «սըր» երկրորդ բառույթը հին թուրքական լեզվով նշանակում է սար, քար, պատ, ժայռի տեղանք, ամրոց, հնչեցման ներդաշնակության, ավելի հեշտ արտահայտելու պատճառով «ս»-ն վերափոխարկվել է «զ»-ի։ Այս անունը ճիշտ բնութագրում է տեղանքի ռելիևֆը, այսինքն լեռնային տեղանք, որտեղ ապրում են զանգեր։
Զանգեզուրի նկատմամբ հայերի հավակնության մեջ ոչ մի հիմք, ճշմարտության, ոչ մի հետք չկա։ Պատմական ադրբեջանական Իրավան, Նախչըվան, Զանգեզուր նահանգներում և մյուս մարզերում հայկական հետքի փնտրումը, քաղաքական ստոր հավակնություններին գիտական-պատմական, հոգևոր-իրավական երանգ տալը՝ անհեթեթություն է, ծիծաղելի, չհիմնավորված, դա հայկական բնավորությամբ առաջացած գենետիկական հիվանդություն է, հայերի կողմից հակաթուրքական քաղաքականության մեջ, մեծ պետություններին, որպես գործիք անփառունակ օգտագործելու արդյունք։ Այդ մասին գրված է արժանահավատ աղբյուրների վրա հիմնված՝ հայ պատմաբանների, տարեգիրների, պատմիչների, ներառյալ և՛ ռուսների, և՛ անգլիացիների (օրինակ Իշխանյանը, Բալայանը, Իոնիսյանը, Գաջիկօղլյանը, Զավարյանը, Ալիբեգովը, Կորկոդյանը, Վելիչկոն, Շավրովը, Գլինկան, Գրիբոեդովը) բազմաթիվ աշխատություններում։ Այս ամենը հիմնավորված է փաստերով»,- ասել է պատմաբանը։
Նա ընդգծել է, որ նույնիսկ Գյուլիստանի և Թուրքմենչայի պայմանագրերից հետո, ռուսների կողմից հայերին Գաջարների և Օսմանների պետության տարածքներում զանգվածաբար վերաբնակեցլուց հետո՝ հայերը երբեք թվաքանակով մեծամասնություն չեն կազմել Զանգեզուրի թուրք-մահմեդական բնակչության շրջանում։
«Հայտնի ռուս պատմաբան Վոլկովան գրել է Զանգեզուրի գավառում 1987 թվականին բնակչության քանակակազմի մասին՝ 137,9 հազար մարդուց 71,2 հազարը (51,7 տոկոսը) եղել են ադրբեջանցիներ, 63,6 հազար մարդ (46,2 տոկոս) հայեր, 1,8 հազարը (1,3 տոկոս) քրդեր։ 1922 թվականի մարդահամարի համաձայն (այսինքն 1918-1920 թվականներին արյունոտ կոտորածներից հետո) Զանգեզուրում ապրել է 65,5 հազար մարդ, որից 56,9 հազարը (89,5 տոկոսը) եղել են հայեր, ընդամենը 6,5 հազարը (10,2 տոկոսը) ադրբեջանցիներ»,- ընդգծել է Նարիմանօղլուն։
Նա հավելել է, որ վերոհիշյալ միջոցառման ժամանակ նախագահ Իլհամ Ալիևի արտահայտության նպատակներից մեկը հանդիսանում է՝ հայերին, եղբայրական պետությունների ղեկավարներին և աշխարհին հասցեագրված ուղերձ, որ Ադրբեջանից Զանգեզուրի անջատումը և Հայաստանին փոխանցելը՝ պատմական անարդարություն է, տեղի է ունեցել ադրբեջանական ժողովրդի կամքին հակառակ, հանդիսանում է իրավական հիմքից զուրկ որոշում, պետությունը, ժողովուրդը դա չեն ընդունել, չեն հաշտվել դրա հետ։ Պատմական տարածքների վերականգնման համար քաղաքական ուղիների հետ միասին չի բացառվում նաև ռազմական ճանապարհը։
«Մենք վստահ ենք, որ ահաբեկչության, ապօրինի ռազմական կազմավորումների, տարածքային ամբողջականությանը սպառնացող ուժերի դեմ ռազմական գործողությունը, որը եղբայրական Թուրքիան սկսել է Սիրիայում, կարող է նաև կրկնել Ադրբեջանը Հայաստանի դեմ։ Կասկած չկա, որ, չնայած աշխարհը երկակի չափանիշների կիրառմամբ կառավարող պետությունների երեսպաշտ դիրքորոշմանը՝ եղբայրական թուրքական պետությունները, ինչպես այժմ Թուրքիայի կողքին են, այնպես էլ այդ ժամանակ կլինեն Ադրբեջանի հետ»,- եզրափակել է Նարիմանօղլուն։
ARMENIA.AZ
ԱԳՆ-ն՝ Ալիևի և Փաշինյանի Աբու Դաբիում կայացած հանդիպման մասին
10 Հուլիս 2025
Էմինովը պատմել է, թե ինչպես են հայերը Շուշայի բանտում տանջել նրան
10 Հուլիս 2025
Շուշա քաղաքից առաջին բացիկները ուղարկվել են արտասահման
10 Հուլիս 2025
Աշխարհահռչակ ճանապարհորդները ժամանել են Ղարաբաղ
10 Հուլիս 2025
Գահրամանով. Խանքենդիում, Աղդերեում և Խոջալիում ներդրվել է ավելի քան 45 միլիոն մանաթ
09 Հուլիս 2025
ԱՄԷ-ից ընկերությունը Ջաբրայիլում տրանսֆորմատորներ կարտադրի
09 Հուլիս 2025
Բաքվի մետրոպոլիտենի ուղևորների թիվը գերազանցել է 100 միլիոնը
10 Հուլիս 2025
Ադրբեջանի ներկայացուցիչն ընտրվել է՝ Միջազգային քաղաքացիական պաշտպանության կազմակերպության գլխավոր քարտուղար
10 Հուլիս 2025
ԱԳՆ-ն՝ Ալիևի և Փաշինյանի Աբու Դաբիում կայացած հանդիպման մասին
10 Հուլիս 2025
Էմինովը պատմել է, թե ինչպես են հայերը Շուշայի բանտում տանջել նրան
10 Հուլիս 2025
Պեսկով. Ռուսաստանը ողջունում է ԱՄԷ-ում Հայաստանի և Ադրբեջանի բանակցությունները
10 Հուլիս 2025
Ջոզեֆ Լանգան. Շուշա քաղաքից ուղարկված բացիկը ինձ համար յուրահատուկ հիշողություն կլինի
10 Հուլիս 2025
Ալիևի և Փաշինյանի հանդիպումը Աբու Դաբիում
10 Հուլիս 2025
Շուշա քաղաքից առաջին բացիկները ուղարկվել են արտասահման
10 Հուլիս 2025
Ալիևը՝ մարդկային կյանքի և ենթակառուցվածքների պաշտպանության գլոբալ նախաձեռնությունների իրականացման գործում Ադրբեջանի դերի մասին
10 Հուլիս 2025
Սոցիալական հարցում. Ադրբեջանի քաղաքացիները աջակցում են Ի.Ալիևի արտաքին քաղաքականությանը և նախաձեռնություններին
10 Հուլիս 2025
Նախարարը պատասխանել է՝ Ադրբեջանում ռուսական բաժնի ճակատագրի մասին հարցին ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ
10 Հուլիս 2025
Աշխարհահռչակ ճանապարհորդները ժամանել են Ղարաբաղ
10 Հուլիս 2025
Ուկրաինայից երեխաների վեցերորդ խումբը մեկնում է Ադրբեջան՝ ռեաբիլիտացիայի
10 Հուլիս 2025
SOCAR-ի ղեկավարը՝ Վիեննայում OPEC-ի միջազգային սեմինարին
10 Հուլիս 2025
OPEC-ի գլխավոր քարտուղար. Ադրբեջանն իրեն ապացուցել է, որպես շատ հուսալի գործընկեր
10 Հուլիս 2025
Ի.Ալիևը հանդիպել է ԱՄԷ նախագահի հետ
10 Հուլիս 2025
Բաքուն և Դուշանբեն կհամագործակցեն տեքստիլ արդյունաբերության ոլորտում
10 Հուլիս 2025
Ադրբեջանն ու ՕՊԵԿ-ը քննարկել են համագործակցությունը
10 Հուլիս 2025
Ի.Ալիևը հանդիպել է ԱՄԷ նախագահի հետ
10 Հուլիս 2025
Գեներալ-մայոր Աբդուլովը՝ ռազմական կրթության ոլորտում հաջող բարեփոխումների մասին
09 Հուլիս 2025
Գահրամանով. Խանքենդիում, Աղդերեում և Խոջալիում ներդրվել է ավելի քան 45 միլիոն մանաթ
09 Հուլիս 2025
Շահբազովը Ադրբեջանի դերի մասին՝ Եվրոպա նավթի և գազի մատակարարումների գործում
09 Հուլիս 2025
ԱՄԷ-ից ընկերությունը Ջաբրայիլում տրանսֆորմատորներ կարտադրի
09 Հուլիս 2025
ՌԴ ԱԳՆ. Բաքվում ձերբակալված լրագրողների հարցը լուծվում է գործընկերային եղանակով
09 Հուլիս 2025
Ի.Ալիևը ժամանել է ԱՄԷ
09 Հուլիս 2025
Ադրբեջանի ԱԳՆ. Հայաստանում Իրանի դեսպանի հայտարարությունները քաղաքական մանիպուլյացիաներ և երեսպաշտություն են
09 Հուլիս 2025
«Թարլան-2025». Ադրբեջանն ու Ղազախստանը կատարելագործում են ԱԹՍ-ների կիրառմսն հմտությունները
09 Հուլիս 2025
ԱՄՆ դեսպանատուն. Հաջողություններ ենք մաղթում ադրբեջանցի դիվանագետներին
09 Հուլիս 2025
Միլլի Մեջլիսը կքննարկի՝ պաշտպանության, կրթության և պետական պարտքի մասին օրենքներում փոփոխություններ կատարելու հարցը
09 Հուլիս 2025
EIA-ն՝ Ադրբեջանում հեղուկ ածխաջրածինների արտադրության մասին
09 Հուլիս 2025
Բայրամովը՝ միջազգային ասպարեզում Ադրբեջանի աճող հեղինակության մասին
09 Հուլիս 2025
Ալիևն ու Փաշինյանը վաղը կհանդիպեն Աբու Դաբիում
09 Հուլիս 2025
Ռուբիոն՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև արագ հաշտության հասնելու հույս ունի
09 Հուլիս 2025
Բայրամովը շնորհավորել է ադրբեջանցի դիվանագետներին
09 Հուլիս 2025
Պակիստանի արտգործնախարարը շնորհակալություն է հայտնել Ադրբեջանին
09 Հուլիս 2025
Ղարաբաղի համալսարանում բժշկական ֆակուլտետ կբացվի
09 Հուլիս 2025
Ադրբեջանն ու Ղազախստանը քննարկել են՝ Միջին միջանցքով բեռնափոխադրումների ավելացման հարցը
09 Հուլիս 2025
Ալի Ասադովը հանդիպել է Սարդար Այազ Սադիքի հետ
09 Հուլիս 2025
Ադրբեջանում հաստատվել են թռիչքների նոր կանոններ
08 Հուլիս 2025
Բաքուն և Էր-Ռիադը քննարկել են ռազմական համագործակցությունը
08 Հուլիս 2025
Ի.Ալիևը ցավակցություն է հայտնել Թրամփին
08 Հուլիս 2025
Բաքվում քննարկվել է արտասահմանում բնակվող ադրբեջանցիների իրավունքների պաշտպանության հարցը
08 Հուլիս 2025
Ահա թե ինչպես է Խանքենդի տանող նոր երկաթուղին վերափոխելու Ղարաբաղը
08 Հուլիս 2025
Գալստանյանի և Աջապանյանի ձերբակալման որոշում կայացրած դատավորը նկատողություն է ստացել
08 Հուլիս 2025
Ղարաբաղ և Արևելյան Զանգեզուր մեկնելու ընթացակարգը պարզեցվել է
08 Հուլիս 2025
Մարոկկացի լրագրողներն այցելել են Խանքենդի և Շուշա
08 Հուլիս 2025
Ադրբեջանում էլեկտրաէներգիայի ամսական ֆիքսված սակագին կներդրվի
08 Հուլիս 2025
Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ԱԻՆ-ները պայմանավորվել են գործընկերությունը զարգացնելու մասին
08 Հուլիս 2025
Միլլի Մեջլիսը հաստատել է գազի ֆիքսված սակագների ներդրման մասին օրենքը
08 Հուլիս 2025
Բաքուն և Պեկինը քննարկել են տրանսպորտային և լոգիստիկ կապերի զարգացման հեռանկարները
08 Հուլիս 2025