Ադրբեջանի լուրերը՝ հայերեն
© 2010-2019, Armenia.Az - All rights reserved
Փակել
11 Դեկտեմբերի 2019 - 17:25
Armiya.Az-ի խմբագրությունը շարունակում է՝ 29 տարի առաջ Ադրբեջանի Գազախի շրջանի Բաղանիս Այրում գյուղում հայերի կողմից հատուկ վայրագությամբ կատարված զանգվածային սպանությունների, այդ ժամանակվա իրադարձությունների, հայերի կողմից իրագործված ցեղասպանության զոհերի մասին նյութերի շարքի հրապարակումը։ Այդ ամենը մենք կհիմնավորենք ֆոտո և տեսագրական փաստերով, ինչպես նաև ականատեսնրի վկայություններով։
Armenia.Az-ը հղում անելով Armiya.az-ին, ընթերցողների ուշադրությանն է ներկայացնում՝ այդ սարսափելի իրադարձությունների ականատես Սամեդ Օջաղվերդիևի հետ հարցազրույցը։
—Քեռի Սամեդ, պատմեք ձեր մասին։
—Ես, Օջաղվերդիև Սամեդ Փաշա օղլուն 62 տարեկան եմ։ Ծնունդով ես Գազախի շրջանի Բաղանիս Այրում գյուղից եմ։ Արդեն 28 տարի ապրում եմ սրտի կարոտով և հարազատ գյուղը վերադառնալու հույսով։ Բաղանիս Այրումը՝ Էսկիփարայի վարչատարածքային միավոր է և տեղակայված է Ջողազ գետի ափին։ Այդ ժամանակ գյուղում ապրում էր 120 ընտանիք։
—Ողբերգությունից առաջ դուք ինչպիսի՞ հարաբերություններ ունեիք հայերի հետ։
—Մինչև 1988 թվականը ամեն ինչ լավ էր։ Մեր գյուղը տեղակայված էր նրանց մայրուղու երկայնքով, և նրանք հաճախ էին մեզ մոտ գնումներ անում, ուտում էին մեր հացը։ Շարքային, հասարակ հայերի հետ մենք ոչ մի խնդիր չենք ունեցել։ Ամեն ինչ փոխվեց 1988 թվականին, երբ հայերը դադարեցին գալ մեր գյուղը։ Այդ ժամանակահատվածում, խորհրդային ղեկավարության որոշման համաձայն, շրջանի բնակիչներից բռնագրավվել էին ողջ զենքը։
Մեր շրջանը Հայաստանի հետ ունի 168 կմ ընդհանուր սահման։ 1988 թվականից մեր գյուղը սկսեց պարբերաբար ենթարկվել հայերի հարձակումներին։ Գիշերով նրանք մոլոտովի կոկտեյլներ էին շպրտում մեր բակերը, կատարում էին այլ մանր հանցագործություններ։ 1990 թվականի գարնանը, երբ մենք բոլորս պատրաստվում էին Նովրուզի տոնին՝ հայերը Նոյեմբերյանի շրջանի Ոսկեպար գյուղում հավաքեցին հզոր տեխնիկա և մեծ քանակությամբ կենդանի ուժ։ Այդ ժամանակ մեզնից ոչ հեռու տեղաբաշխվել էին խորհրդային զինվորները։ Նրանք մեզ ասացին. «Մի անհանգստացեք, եթե հայերը կրակ բացեն, մենք նույնպես կկրակենք»։ Նրանք այդպես մեզ հույս էին տալիս։
Սակայն 1990 թվականի մարտի 23-ի լույս 24-ի գիշերը մեր գյուղը ենթարկվեց ինտենսիվ գնդակծումների, սուլում էին փամփուշտները, թռչում էին «Գրադ»-ի արկերը։ Պարզվեց, որ այդ գիշեր խորհրդային զինվորների մեծ մասը գնացել էին Կուխետեի զորամաս, իսկ մնացած տեխնիկան և անձնակազմը հարևան Խեյրիմլի գյուղից եկան դիտավորյալ ուշացումով։ Երբ եկան, ասացին, որ չեն կարող դիմակայել հայ զինյալներին։ Մեզ ասացին փախեք, փրկեք ձեր կյանքը։ Շրջանային ոստիկանության բաժնում կար ընդամենը 12 մարդ և 7 ինքնաձիգ։ Իհարկե ուժերը անհավասար էին։ Այսպիսով, խորհրդային ղեկավարությունը՝ հայերի ձեռքով պայմաններ ստեղծեց ադրբեջանցիների ցեղասպանության համար։
1990 թվականի մարտի 23-ի լույս 24-ի գիշերը՝ Բաղանիս Այրում գյուղում տեղի ունեցավ իսկական ցեղասպանություն։ Կենդանի այրեցին 5 մարդուց բաղկացած Ասլիևների ընտանիքը և գյուղի ևս մեկ բնակչին, սպանվեցին նաև ոստիկանության սերժանտը և Մեջիդ անունով ոստիկանը։ Բացի դրանից, հայերը այրեցին գյուղի բնակիչ Ալմամեդ Մահերրամովին։ Դադաշի ընտանիքին մորթեցին ու վառեցին ցախանոցում։ Այդ ողբերգության ժամանակ վառվել է 17 տուն, 11-ը կողոպտվել։ Խորհրդային զինվորները նպատակադրված ակտիվ գործողություններ չիրագործեցին մեր պաշտպանության համար։ Այդ ամենը մտածված էր։
1990 թվականի մարտ ամսին Բաղանիս Այրում գյուղի բնակիչները արտաքսվեցին իրենց տներից և ստիպված եղան բնակություն հաստատել տարբեր բնակավայրերում։
—1990 թվակաին մարտի 24-ին Բաղանիս Այրում գյուղը ամբողջովի՞ն էր օկուպացվել։
—Ոչ, մեր կողմում գտնվող խորհրդային զինվորները հետ նվաճեցին գյուղը, հետո այստեղ նույնիսկ դպրոց կառուցեցին։ Մենք կարծում էինք, որ ամեն ինչ անցավ։ Բոլորը վերանորոգեցին իրենց տները, երեխաները նախապատրաստվում էին սեպտեմբերին դպրոց գնալ։ Սակայն օգոստոսին լուր եկավ, որ հայերը նորից անցել են հարձակման։ Մենք վարձեցին ավտոբուս և եկան գյուղ և տեսանք, որ այստեղ ամեն ինչ բոցավառվում է։ Հակառակորդը գյուղ էր ներխուժել ծանր տեխնիկայով, չնայած այդ տարածքը վերահսկում էին խորհրդային զինվորները։ Նախքան այդ, խորհրդային զինվորական ուղղաթիռները հայկական կողմում անցկացնւոմ էին հետախուզական թռիչքներ, որպեսզի չհարվածեին այստեղի տեխնիկային։ Մինչև օգոսոտոսի 22-ը մենք պաշտպանվում էինք, բայց անհաջող։ Զինվորները նորից մեզ ասացին գնացեք, փրկեք ձեր կյանքը։ Այդ ճակատամարտում հայերը սպանեցին նաև խորհրդային զինվոր, ավագ լեյտենանտ Լիպատովին։ Այսպիսով մեր գյուղի հետ կապը կտրվեց։ 1990 թվականի վերջում խորհրդային զինվորները նույնպես լիովին լքեցին գյուղը։ Դրանից հետո շրջափակման մեջ վերցվեց Յուխարի Էսկիփարա գյուղը, այնուհետև օկուպացվեց ևս 7 գյուղ։
—Բաղանիս Այրումը արդեն 29 տարի գտնվում է օկուպացիայի տակ։ Դուք պատրաստ ե՞ք հրաման ստանալու կռվել ձեր գյուղի համար։
—Ես պատրաստ եմ կռվել հենց հիմա, որպեսզի վրեժ լուծեմ հայերի կողմից իրականացված ցեղասպանության համար։ Ես նաև ուզում եմ, որպեսզի ողջ համաշխարհային հանրությունը իմանա այն մասին, թե հայերն ինչպիսի վայրագություններ են արել այստեղ, որպեսզի դա միջազգային մակարդակով ճանաչվի, որպես ցեղասպանություն։ Նման բանը չի կարելի ներել։ Միթե՞ հնարավոր է ներել 39 օրական մանկան այրվելը։ Բայց մենք հույսը չենք կորցնում և վստահ ենք, որ կգա այն օրը, երբ մենք կվերադառնանք հարազատ գյուղ։
ARMENIA.AZ
Haber Global. Ռուսաստանը պետք է ընդունի Ադրբեջանի ուժը
30 Հունիսի 2025
Անջատողականների նախկին ղեկավար. Գեներալի կոչումը Հարությունյանին շնորհվել է անձամբ ՀՀ նախագահի կողմից
30 Հունիսի 2025
ՌԴ մարդու իրավունքների հանձնակատարը արձագանքել է՝ Եկատերինբուրգի միջադեպի վերաբերյալ Ադրբեջանի դիմումին
30 Հունիսի 2025
Ղազախստանի պատվիրակությունը ծանոթացել է ՆԱՏՕ-ի չափանիշների կիրառմանը ադրբեջանական բանակում
30 Հունիսի 2025
Բաղայի. Իրանը լավ հարաբերություններ ունի թե՛ Ադրբեջանի, թե՛ Հայաստանի հետ
30 Հունիսի 2025
ANAMA. վնասազերծվել է ավելի քան հինգ հարյուր չպայթած զինամթերք
30 Հունիսի 2025
Haber Global. Ռուսաստանը պետք է ընդունի Ադրբեջանի ուժը
30 Հունիսի 2025
Անջատողականների նախկին ղեկավար. Գեներալի կոչումը Հարությունյանին շնորհվել է անձամբ ՀՀ նախագահի կողմից
30 Հունիսի 2025
ՌԴ մարդու իրավունքների հանձնակատարը արձագանքել է՝ Եկատերինբուրգի միջադեպի վերաբերյալ Ադրբեջանի դիմումին
30 Հունիսի 2025
Հատուկ գործողություն՝ «Սպուտնիկ-Ադրբեջան»-ի գրասենյակում
30 Հունիսի 2025
Ղազախստանի պատվիրակությունը ծանոթացել է ՆԱՏՕ-ի չափանիշների կիրառմանը ադրբեջանական բանակում
30 Հունիսի 2025
Բաղայի. Իրանը լավ հարաբերություններ ունի թե՛ Ադրբեջանի, թե՛ Հայաստանի հետ
30 Հունիսի 2025
Yolumuz Qarabağa. Ղարաբաղ մեկնելու թույլտվությունների տրամադրումը ժամանակավորապես կասեցվել է
30 Հունիսի 2025
Բաքվում կտրուկ աճել է միջին ամսական աշխատավարձը
30 Հունիսի 2025
ANAMA. վնասազերծվել է ավելի քան հինգ հարյուր չպայթած զինամթերք
30 Հունիսի 2025
Ադրբեջանը մի քանի անգամ մեծացրել է արտահանումը Մեծ Բրիտանիա
30 Հունիսի 2025
«Մեծ վերադարձ». աշխատանքի տոնավաճառներ՝ Ջաբրայիլում, Զանգիլանում և Լաչինում
30 Հունիսի 2025
«Մեծ վերադարձ». Քենգերլի գյուղ է տեղափոխվել 37 ընտանիք
30 Հունիսի 2025
Միլլի Մեջլիսի պատվիրակությունը չի մասնակցի Մոսկվայում կայանալիք նիստին
30 Հունիսի 2025
Աղդամում ոստիկանության աշխատակիցը պայթել է ականի վրա
30 Հունիսի 2025
Ադրբեջանում չեղարկվել են ռուսական մշակութային միջոցառումները
30 Հունիսի 2025
Ադրբեջանի ռուսական համայնքը դատապարտել է Եկատերինբուրգում ուժայինների գործողությունները
30 Հունիսի 2025
Ռասիմ Մուսաբեկով. Ռուսաստանը չգնահատեց Ադրբեջանի բարիդրացիության քաղաքականությունը
30 Հունիսի 2025
Զաքիր Հասանովը ցավակցություն է հայտնել Պակիստանին
30 Հունիսի 2025
Հաջիզադեն կոշտ է պատասխանել Սոբհանիի հայտարարություններին՝ կապված ԱԱՀ-ի հետ
28 Հունիսի 2025
Ադրբեջանը կրկնապատկել է ԱՄՆ տնտեսությունում ուղղակի ներդրումները
28 Հունիսի 2025
Բաքուն Մոսկվայից պահանջել է՝ հետաքննել Եկատերինբուրգում ադրբեջանցիների զոհվելը
28 Հունիսի 2025
Ադրբեջանն ու Իտալիան քննարկել են գյուղատնտեսության ոլորտում համագործակցությունը
28 Հունիսի 2025
Ադրբեջանին երախտագիտություն են հայտնել ՍԾՏՀ-ում նախագահության համար
28 Հունիսի 2025
Ֆիդանը ընդգծել է Բաքու-Թբիլիսի-Կարս նախագծի նշանակությունը
28 Հունիսի 2025
AnewZ հեռուստաալիքը պատմել է Շուշա քաղաքի ժառանգության մասին
28 Հունիսի 2025
Fitch-ը կանխատեսում է Ադրբեջանի տնտեսական աճը
28 Հունիսի 2025
Կենտրոնական Ասիայից Ադրբեջան զբոսաշրջիկների հոսքը մեկ տարվա ընթացքում աճել է 16 տոկոսով
28 Հունիսի 2025
Fitch-ի կանխատեսումը՝ Ադրբեջանի համար նավթի և գազի արդյունահանման վերաբերյալ
28 Հունիսի 2025
Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն պատասխանել է Մեհդի Սոբհանիի մեղադրանքներին
28 Հունիսի 2025
Իսա Հաբիբբեյլի. Մենք համագործակցում ենք Թուրքիայի հետ «մեկ ակադեմիա՝ երկու ղեկավարներ» սկզբունքով
27 Հունիսի 2025
Euronews. Բաքուն՝ գլոբալ էներգետիկ երկխոսության հարթակ - Տեսանյութ
27 Հունիսի 2025
Ակտաուի օդանավակայանի մոտ AZAL ինքնաթիռի անձնակազմի հիշատակին հուշարձան է կանգնեցվել
27 Հունիսի 2025
Ադրբեջանը բողոքի է հայտնել բրիտանացի պատգամավորներին
27 Հունիսի 2025
Ալիևը շնորհավորել է Փեզեշքիանին իրանա-իսրայելական առճակատման ավարտի կապակցությամբ
26 Հունիսի 2025
Խանքենդիում նշում են Ադրբեջանի Զինված ուժերի 107-ամյակը
26 Հունիսի 2025
Իլհամ Ալիևը հրապարակում է արել Զինված ուժերի օրվա կապակցությամբ. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ
26 Հունիսի 2025
Բաքուն կոչ է արել թյուրքալեզու պետություններին ավելացնել գյուղատնտեսական արտահանումը
26 Հունիսի 2025
Սաբինա Ալիևան իր գերմանացի գործընկերոջ հետ քննարկել է մարդու իրավունքների հարցեր և ականային սպառնալիքը
26 Հունիսի 2025
Զաքիր Հասանովը հանդիպում է ունեցել բարձրագույն զինվորական կոչումներ ստացած զինծառայողների հետ
26 Հունիսի 2025
Բայրամովն ընդունել է Իրանի նորանշանակ դեսպանին
26 Հունիսի 2025
Սուգովուշանում 32 տարվա ընթացքում առաջին անգամ երեխա է ծնվել
26 Հունիսի 2025
Նահատակների ընտանիքները Զինված ուժերի օրվան ընդառաջ այցելել են Զանգիլան և Ջաբրայիլ
25 Հունիսի 2025
Քյամրան Ալիևը հանդիպել է Ադրբեջանում Թուրքիայի դեսպանի հետ
25 Հունիսի 2025
Իլհամ Ալիևը հաստատել է «ԹՊԿ քաղաքացիական պաշտպանության մեխանիզմի ստեղծման մասին» համաձայնագիրը
25 Հունիսի 2025
Ղարաբաղում կրթության համակարգի հարցերով փոխնախարար
25 Հունիսի 2025
ՆԱՏՕ-ի ծովակալը խոսել է Ադրբեջանի հետ ռազմավարական գործընկերության կարևորության մասին
25 Հունիսի 2025
Ադրբեջանը բարելավում է կրթության որակը քրեակատարողական հիմնարկներում
25 Հունիսի 2025
Ջաբբարով. համաշխարհային էներգաշուկայում գների տատանումները չեն ազդի Ադրբեջանի տնտեսության վրա
25 Հունիսի 2025
ԱԿԲ-ն՝ Ադրբեջանի բանկային ակտիվների աճի մասին
25 Հունիսի 2025
Ադրբեջանն ընտրվել է ՄԱԿ-ի աշխատանքային միգրանտների հարցերով կոմիտեի անդամ
25 Հունիսի 2025