Պատասխան ղարաբաղցի հային. Պետք չէ չարաշահել ադրբեջանական ժողովրդի համբերությունը

23 Մայիսի 2019 - 16:04

Երեկ, մայիսի 22-ին մեր կայքում հրապարակվել է Ուկրաինայում ապրող, Ադրբեջանի Լեռնային Ղարաբաղ մարզի Խոջավենդի շրջանի Հադրութ քաղաքում ծնված, իրեն Կարեն ներկայացնող քաղաքացու նամակը։ Խոստովանում ենք, որ մենք երկար խորհեցինք՝ հրապարակել, թե չհրապարակել այդ նամակը, և վերջիվերջո հրապարակեցինք։ Սակայն դա բոլորովին էլ չի նշանակում, որ մենք համաձայն ենք նրա հետ, ինչ գրել է Կարենը։ Առավել ևս, մենք բացարձակապես համաձայն չենք այն թեզիսների հետ, որոնք բերվել են նամակում։

Սկսենք նրանից, որ նամակում Ղարաբաղի բնակիչը մեզ ողջունել է երեք լեզուներով՝ հայերեն, ռուսերեն և ադրբեջաներեն։ Այն, որ Կարենը ողջունման մեջ օգտագործել է ադրբեջաներեն լեզուն, նշանակում է, որ Ղարաբաղի միջին ու ավագ սերնդի մարդիկ դեռևս հիշում են ադրբեջաներեն լեզուն։ Այլ կերպ չի էլ կարող լինել, քանզի դարերի ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղը եղել է Ադրբեջանի անբաժանելի մասը, մարզի տնտեսությունը սերտորեն միահյուսվել էր Ադրբեջանի մնացած մասի տնտեսության հետ, իսկ տեղի բնակչությունը խորը ինտեգրացվել էր ադրբեջանական հասարակության մեջ։ Եվ սա, մեր կարծիքով հանդիսանում է Ադրբեջանի մնացած հատվածի հետ Ղարաբաղի միասնության ակնառու ապացույցը։ Այսօր Ադրբեջանը բարգավաճող պետություն է։ Իսկ ի՞նչ է տեղի ունենում Ղարաբաղում։ Ավերածություն և թշվառություն։ Միթե՞ նման կյանք են ուզում իրենց համար ղարաբաղյան հայերը։

Անցնենք առաջ։ Խոսքով ողջունելով հակամարտության գոտում լարվածության նվազեցման միջոցների, ինչպես նաև հումանիտար ոլորտում, մասնավորապես՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի ԶԼՄ-ների և հասարակությունների միջև շփումների ստեղծման մեջ փոխգործունեությունը՝ Կարենը այնուամենայնիվ վիրավորանք է զգում նրա հետ կապված, որ, դրա հետ մեկտեղ, բոլորը մոռացել են այն մարդկանց մասին, ովքեր անմիջականորեն ապրում են Ղարաբաղում, ում ադրբեջանցիները անվանում են անջատողականներ։ Իհարկե ադրբեջանցիները նույնպես պատերազմ չեն ուզում, հույսը դնելով հակամարտության խաղաղ կարգավորման վրա, սակայն Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության շրջանակներում։ Բաքվում բազմիցս ասել են այն մասին, որ պատրաստ են ղարաբաղյան հայերի հետ երկխոսության, ինչպես նաև մարզի հետ վերականգնել տրանսպորտային և էներգետիկ ենթակառուցվածքները, սակայն, միայն Ղարաբաղի տարածքից Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի լիովին դուրս բերելուց հետո։ Մենք ինչպե՞ս կարող ենք ղարաբաղյան հայերի հետ երկխոսություն ստեղծել, երբ նրանց թիկունքում թափառում են հայկական բանակի զինծառայողները։

Եվ այո, տվյալ դեպքում մենք բացարձակապես ճիշտ ենք, երբ ղարաբաղյան հայերին անվանում ենք անջատողականներ, Կարեն միթե՞ ձեր նմանները չէին 1988 թվականի փետրվարին միտինգներ անցկացնում այդ ժամանակվա Ստեփանակերտում (այժմ Խանքենդի), դուք չէի՞ք, որ բռունցքները վեր բարձրացնելով բղավում էիք «Միացում»։ Եթե որևէ տարածաշրջան բռնի կերպով անջատվում է պետության մնացած մասից, ապա դա ամենասովորական անջատողականություն է։ Եվ պետք չէ, ժողովուրդների ինքնորոշման տխրահռչակ իրավունքի հետ պաթոս առաջացնել։ Հայ ժողովուրդը 1991 թվականին ինքնորոշվել է Հայաստանի Հանրապետության շրջանակներում, իսկ այն, ինչ տեղի է ունեցել Ղարաբաղում՝ օկուպացիայի հետ մեկտեղ զուտ անջատողականություն է։ Եթե դուք, Ղարաբաղի բնակիչներդ իրոք ցանկանում եք գոնե հասարակական երկխոսություն ստեղծել ադրբեջանցիների հետ, ապա առաջին հերթեն պետք է Հայաստանից պահանջեիք դուրս բերել իր զորքերը։

Այնուամենայնիվ, մենք ինչ որ բանում համաձայն ենք Կարենի հետ՝ Ադրբեջանում իրոք, Ղարաբաղի իր կազմում գտնվելուց բացի, ուրիշ ձևաչափի մասին չեն մտածում։ Հավատացեք, Ադրբեջանում երբեք, ոչ մի պայմաններում ոչ ոքի մտքով անգամ չի կարող անցնել՝ Ղարաբաղից հրաժարվել։ Այո, պատերազմը վաղ թե ուշ կսկսվի, եթե Հայաստանը շարունակի օկուպացնել Ադրբեջանի տարածքները։ Եթե, ինչպես դուք եք ասում, Ղարաբաղում, կամ Հայաստանում ոչ ոք չի քննարկում Ղարաբաղի Ադրբեջանին վերադարձնելը, ապա արդեն ձեր խնդիրն է՝ մեր երկիրը ունի բավարար քանակությամբ ուժ և ռեսուրսներ, հակամարտության ուժային լուծման համար, առավել ևս, միջազգային իրավունքը մեր կողմն է։ Իսկ այժմ մտածեք, հարկավոր է արդյո՞ք այդ աստիճան չարաշահել ադրբեջանական ժողովրդի համբերությունը։

Հարգանքներով, Սամիր Վելիև

ARMENIA.AZ