Ադրբեջանի լուրերը՝ հայերեն





© 2010-2019, Armenia.Az - All rights reserved

Փակել



  • Օլեգ Կուզնեցով. Մոտ ապագայում հայերը և ադրբեջանցիները կսկսեն նորից ապրել խաղաղության և բարեկամության պայմաններում - Armenia.Az-ի էքսկլյուզիվ
    ՂԱՐԱԲԱՂ

      04 Փետրվարի 2019 - 15:37

      Armenia.Az-ի բացառիկ հարցազրույցը՝ հայտնի ռուսաստանցի պատմաբան, քաղաքական վերլուծաբան Օլեգ Կուզնեցովի հետ։

      — Օլեգ Յուրևիչ, ինչպե՞ս եք գնահատում Բաքվի և Երևանի միջև ընթացիկ բանակցային գործընթացը։

      — Որպես դանդաղընթաց։ Անշուշտ երկու երկրների դիվանագետները այդ հարցի կապակցությամբ հասարակությանը ցուցադրում են ոգևորություն, բայց չէ որ մենք պետք է հասկանանք, որ ամենաբարդ իրավիճակում խանդավառություն ճառագայթելը՝ ցանկացած դիվանագետի պրոֆեսիոնալ պարտավորությունն է։ Առայժմ այդ գործում իրական առաջընթաց չեմ տեսնում, սակայն դա չի նշանակում, որ այն բացակայում է։ Ես արդեն բազմիցս ասել եմ այն մասին, որ Բաքվում բանակցային գործընթացի իրական վիճակի մասին գիտեն ընդամենը երկու մարդ՝ նախագանը և արտաքին գործերի նախարարը և ուրիշ ոչ ոք։ Տվյալ փաստը նշանակում է միայն այն, որ այդ հարցի գնահատման դեպքում հարկավոր է կողմնորոշվել Ադրբեջանի ԱԳՆ-ի պաշտոնական հայտարարությունների համատեքստով, քանզի այս դեպքում դրանք հանդիսանում են բոլոր առկա տեղեկատվություններից առավել ադեկվատ աղբյուրներ։ Եթե հավատալ վերջին կես տարվա ընթացքում արված բոլոր այդ հայտարարություններին, ապա դրանք բոլորը պարունակում են՝ Լեռնային Ղարաբաղի բանակցային գործընթացում առաջընթացի մասին ակնարկներ։ Քանզի միևնույն է տեղեկատվության առավել օբյեկտիվ աղբյուրներ չկան, ապա կամա, թե ակամա ստիպված ենք գնահատումներում կողմնորոշվեն դրանցով, իսկ այդ բոլոր հայտարարությունները այժմ, ինչպես ադրբեջանական, այնպես նաև հայկական կողմից ցուցադրում են զուսպ լավատեսություն։ Իսկ ինձ մնում է միայն ողջյւնել տվյալ փաստը։

      — Կարելի է արդյո՞ք խոսել այն մասին, որ «ղարաբաղյան կլանի» անդամ, կամ դրածո չհանդիսացող Փաշինյանը իր նախորդողներից ավելի շատ է տրամադրված ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորմամբ։

      — Ես ոչ կանխատես եմ, ոչ էլ էքստրասենս, ես չեմ կարող մտնել Փաշինյանի գլուխը և իմանալ, թե որքան ուժեղ է նա շահագրգռված կարգավորման մեջ։ Դրա կապակցությամբ կարող եմ միայն ասել. Իշխանության գլխին եղած իր նախորդողների համեմատ, նա բանակցություններին մասնակցելու համար ունի առավել քիչ սուբյեկտիվ սահմանափակումներ։ Փաշինյանը Ադրբեջանի տարածքում ռազմական հանցագործություններ չի կատարել, չի սպանել Խոջալուի խաղաղ բնակիչներին, ահաբեկչական գործողություններ չի կազմակերպել։ Հետևաբար բանակցային գործընթացին մասնակցելու համար նա բարոյական և ալ խոչընդոտներ չունի, և Քոչարյանի ու Սարգսյանի համեմատ՝ նա Բաքվի համար հանդիսանում է առավել ձեռնատու քաղաքական գործիչ։ Ուստի ես բանակցություններում հաջողության հույսը առավել շատ կապում եմ Փաշինյանի, քան նախկինում որևէ մեկի հետ։

      — Ընդհանուր առմաբ, հակամարտության կարգավորումից հետո հնարավոր է արդյո՞ք Ադրբեջանում և Հայաստանում ադրբեջանցիների և հայերի համատեղ գոյատևումը։

      — Կովկասի պատմությունը ցուցադրում է ոչ միայն ադրբեջանցիների և հայերի նույն հողում համատեղ գոյատևման, այլ նաև նրանց փոխադարձ համագործակցության բազմաթիվ օրինակներ։ Օրինակ այդպես է եղել 1853-1856 թթ. ռուս-օսմանյան պատերազմի ժամանակ, երբ Իրավանից հայերը Նախչըվանից կենգեռլինյան հեծյալները՝ գեներալ Վռանգելի հրամանատարությամբ ռուսական զորքերի ջոկատների կազմում միասին պայքարել են Օսմանյան կայսրության զորքերի դեմ։ Մեր օրերում նույնպես Կովկասի սահմաններից դուրս հայերը և ադրբեջանցիները, օրինակ Ռուսաստանում, ինչպես նաև ողջ հետխորհարդային տարածքում համատեղ գոյատևում են առանց որևէ անտագոնիզմի, ճիշտ է և առանց միմյանց նկատմամբ հատուկ համակրանքի։ Այստեղից հետևություն. եթե երկու ժողովուրդների ներկայացուցիչները ի վիճակի են խաղաղ ապրել այլ երկրներում, ապա ինչու՞ նրանք չպետք է այդպես ապրեն նաև Կովկասում։

      Ես հիանալի հասկանում եմ, որ հայերի և ադրբեջանցիների խտրարարության արմատները պետք է փնտրել Կովկասում Ռուսական կայսրության տիրապետության ժամանակներում, երբ տարածաշրջանում բնակվող բոլոր ժողովուրդների ներկայացուցիչները ապրում էին տնտեսվարական, էթնիկական և կրոնական առումով իրարից մեկուսացված պայմաններում՝ մոնոէթնիկ բնակավայրերում, ադրբեջանական, հայկական, ռուսական, ավարական աուլներում և գյուղերում: Նրանք, փաստորեն, չեն խառնվել իրենց հարևանների հետ։ Այդ ժամանակ հասարակական, տնտեսվարական և կրոնական կյանքի նման ձևով կազմակերպումը լիովին համապատասխանում էր այդ ժամանակների մարդկանց քաղաքակրթական զարգացման մակարդակին, բայց այսօր այդ սխեմա արդեն չի գործում։ Իմ հասկացողությամբ՝ խտրարարության և ինքնամեկուսացման պայմաններում՝ գետտոյում կամավոր ապրելու ձգտումը չի համապատասխանում այսօրվա արժեքներին և հանդիսանում է հակաբնական և մարդկային քաղաքակրթության զարգացման տրամաբանությանը հակասող ինչ որ բան։ Չեմ վիճում, իմ այդ տեսակետը կարող է հակառակորդներ ունենալ, բայց իմ մոտ նողկանք է առաջացնում այն միտքը, որ ինչ որ մեկը խույս տալով ողջ աշխարհից, մահակը ձեռքին նստելով արմավենու տակ՝ ուզում է ապրել նախնադարյան մարդու պես։ Ցեղակրոն տեսության կողմնակիցները, որն արդեն երկար տարիներ է հանդիսանում է Հայաստանի պետական պաշտոնական գաղափարախոսությունը, շատ նման են այդպիսի նախնադարյան պապուսների։ Կուզենայի հուսալ, որ այսօր Հայաստանում շատ քիչ մարդիկ կգտնվեն, ովքեր անկեղծորեն ուզում են ապրել իրենց ձեռքերով ստեղծված գետտոյում։ Հետևաբար ես վստահ եմ, որ մոտ ապագայում հայերը և ադրբեջանցիները կսովորեն նորից ապրել խաղաղության և բարեկամության պայմաններում։

       —Դուք ինքներդ ինչպե՞ս եք կարծում, հայերի շրջանում արդյո՞ք շատ են Քոչարյանի այն ռասիստական հայտարարության կողմնակիցներ, թե հայերն ու ադրբեջանցիները գենետիկորեն անհամատեղելի են։

       —Ես դժվարանում եմ պատասխանել այդ հարցին, քանզի ես չունեմ հայկական սոցիումի իրական մտատրամադրվածության մասին տվյալներ։ Եթե հայ ժողովուրդը իրոք այդքան հին ու մեծ է, ինչպես նա իրեն ներկայացնում է, նա պետք է լինի քաղաքակիրթ ու մեծահոգի։ Սակայն գործնականում ես նման բան չեմ տեսնում, ինչի մասին ասում եմ բացահայտ։ Եվ հենց Քոչարյանի՝ «հայերի ու ադրբեջանցիների գենետիկորեն անհամատեղելիության մասին» հայտարարությունը ցուցադրում է հայերի առաջնորդների մենթալության քարանձավային մակարդակը։ Արդեն երկու տասնամյակ է համաշխարհային գիտության և, մասնավորապես մարդաբանության նվաճումն է հանդիսանում ակադեմիկոս Կլեսովի գապլոխմբերի մասին ուսմունքը, որը կարելի է անվանել «մարդկության գենետիկ պատմություն»։ Աշխարհում համընդհանուր ճանաչում գտած այդ ուսմունքի համաձայն՝ հայերը և ադրբեջանցիները գենետիկորեն մոտիկ են միմյանց։ Եթե հայ պատմաբանները և մարդաբանները կարդային նաև ուրիշներին, ապա այդ մասին վաղուց արդեն կասեին իրենց տգետ ղեկավարներին։ Բայց տգիտությունը, ինչպես հասկանում եմ, հանդիսանում է ցանկացած հայկական հումանիտար մտքի այցեքարտը, և այդ առումով ինձ չի զարմացնում այն փաստը, որ Հայաստանում նախապատվում են ապրել բացահայտ նացիստական ցեղակրոն տեսության պատգամներով, այլ ոչ թե ժամանակակից գիտական գիտելիքների համապատասխան։ Եթե մարդիկ ուզում են ապրել միջնադարի դավանանքների աքցաններում, այլ ոչ թե հետինդուստրիալ հասարակության գաղափարներին համապատասխան՝ դա նրանց իրավունքն է և միաժամանակ խնդիրը, և չպետք է կարծել, որ մնացած մյուս մարդիկ նույնպես պետք է այդպես վնասաբեր մտածեն։

       Ես կցանկանայի հավատալ, որ հայերի միայն մի փոքր մասն է մտածում Քոչարյանի նման, բայց ես վախենում եմ, որ հայ երիտասարդության շրջանում այդպես մտածողների տոկոսը ավելի բարձր է, քան միջին հասակի մարդկանց շարքում, քանզի ցեղակրոն նացիստական քարոզչությունը արել է իր սև գործը։

       — Ձեր սկզբունքային դիրքորոշման համար ձեզ Հայաստանում հաճախ են քննադատում։ Օգտվելով առիթից, ի՞նչ կցանկանայիք ասել Ձեր քննադատներին։

       — Ռուսները մի ասացվածք ունեն. «Իզուր հայելուն մի մեղադրի, եթե դեմքդ է ծուռ»։ Հենց այս խոսքերը կարող եմ ասել հայաստանցի իմ քննադատներին։ Նախկինում այդ բացասական հոսքը ինձ դիպչում էր, քանզի ես չէի կարող պատկերացնել, որ մարդիկ կարող են այդքան կանխակալ լինել։ Նույնիսկ 1989 թվականին, երբ հակակոմունիստական հայացքներիս համար ինձ հեռացրեցին համալսարանից, ինձ հետ ավելի նրբանկատ էին վարվում, քան այսօրվա հայկական մամուլը։ Ես հասկանում եմ, որ ամեն ինչ կախված է հասարակության կուլտուրայի ընդհանուր մակարդակից և առանձին վերցրած յուրաքանչյուր անհատից։ Եթե հայ լրագրողների աշխարհահայացքն այնպիսին է, որ նրանք աշխարհը տեսնում են մոնոտոն, սև ու սպիտակ տարբերակով, ապա դա՝ միայն նրանց խնդիրն է։ Իմ աշխարհը լի է օրվա գույներով, և ես արդեն չեմ «անհանգստանում» դրանից, թե իմ մասին ինչ է գրում Հայաստանի մամուլը, քանզի դրանից ինձ համար ոչ տաք է ոչ էլ ցուրտ։ Բայց, եթե հայ լրագրողներից որևէ մեկը չվախենա ինձանից հարցազրույց վերցնել, ես հաճույքով կպատասխանեմ նրա բոլոր հարցերին։ Շփվելու համար իմ կողմից միակ պայմանը՝ ագրեսիայի ու գռեհիկության բացակայություն է։ Իմ կարծիքով սա չափազանց ծայրահեղ պայման չե։

      Բահրուզ Ջեբրաիլ
      Armenia.Az

       





    Վերջին լուրեր

      Երևանը չի ճանաչում ոչ մի «Ղարաբաղի վտարանդի իշխանություն» - Փաշինյանի հայտարարությունը


      28 Մարտի 2024

      Պետական ​​դավաճանության և լրտեսության քանի՞ քրեական գործ է հետաքննել ՊԱԾ-ը


      28 Մարտի 2024

      Քաղաքագետ Բադալյան.Փաշինյանին Բրյուսել են կանչում, որպեսզի նա ընդունի Բաքվի պայմանները


      28 Մարտի 2024

      Նոր Կալեդոնիայում բողոքի ցույցեր են անցկացվում ընդդեմ ֆրանսիական նեոգաղութատիրության


      28 Մարտի 2024

      ԱԿԲ. Ադրբեջանում պահպանվում է վստահությունը մանաթի նկատմամբ


      28 Մարտի 2024

      Համայնք. Ֆրանսիան ձգտում է իրականացնել իր ստոր աշխարհաքաղաքական պլանները տարածաշրջանում


      28 Մարտի 2024

      Փաշինյանի զինակից. ռուս սահմանապահները կլքեն նաև Հայաստանի սահմանները


      28 Մարտի 2024

      Մարիա Զախարովա. Ամբողջ աշխարհի աչքի առաջ Հայաստանը վերածում են Արևմուտքի գործիքի


      28 Մարտի 2024

      Խանքենդին շարունակում են մաքրել հայկական զենքից. ԹՎԵՐ


      28 Մարտի 2024

      ՊԱԾ պետ. Ֆրանսիան ծրագրում է Հարավային Կովկասը վերածել մարտի դաշտի


      28 Մարտի 2024

      Բաքվում տեղի կունենա ականազերծման միջազգային համաժողով


      28 Մարտի 2024

      Սաբինա Ալիևան հանդիպել է Խանքենդիի հայազգի բնակիչների հետ


      28 Մարտի 2024

      Ալի Նաղիևը՝ Ղարաբաղյան առաջին պատերազմում անհայտ կորածների ճակատագրի մասին


      28 Մարտի 2024

      «Հրապարակ». Փաշինյանի կողմնակիցները վախի մեջ են


      28 Մարտի 2024

      Տոկաև. Միջին միջանցքը ապահովում է Ասիայի և Եվրոպայի միջև մատակարարումների անվտանգությունը


      28 Մարտի 2024

      ԱԵԳԽ. Եվրախորհրդարանը պետք է վերջ տա Ադրբեջանի նկատմամբ երկակի չափանիշներին


      28 Մարտի 2024

      Այխան Հաջիզադեն՝ Ռասմուսենի խմբի զեկույցի մասին


      28 Մարտի 2024

      «Ֆրանսիայի ներկայությունը Հարավային Կովկասում զուտ հետախուզական տվյալների հավաքագրում է». Զախարովա


      28 Մարտի 2024

      Հիքմեթ Հաջիևը՝ ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղարի մասին. նա մոռացել է իր զեկույցում նշել վճարված գումարի մասին


      28 Մարտի 2024

      Մոսկվան Երևանին ու Բաքվին առավելագույն զսպվածության կոչ է անում. Զախարովա


      28 Մարտի 2024

      Նիկ Մեդիչ. COP29-ը հնարավորություն է արագացնելու կանաչ անցումը ամբողջ աշխարհում


      27 Մարտի 2024

      Խոջալիում հիմնվում է Շեհիդների ծառուղի


      27 Մարտի 2024

      Սիմոնյանը Գազախի չորս գյուղերի մասին. Սա Ադրբեջան է


      27 Մարտի 2024

      Մոդեստ Կոլերով. Հայաստանն այլևս չի հետաքրքրում Ռուսաստանին


      27 Մարտի 2024

      Իլհամ Ալիևը հաստատել է Հիփոթեքային հիմնադրամի կանոնադրության փոփոխությունները


      27 Մարտի 2024

      Քանի՞ զբոսաշրջիկներ են ընդունել Ադրբեջանի ազգային զբոսայգիերը տոնական օրերին


      27 Մարտի 2024

      Այսպես է ՆԳՆ-ն մաքրում Խանքենդին հայկական զենքից


      27 Մարտի 2024

      Նահատակի հրաժեշտի արարողություն է անցկացվում, ում աճյունը հայտնաբերվել է Խոջալիում


      27 Մարտի 2024

      Ե՞րբ է սկսվելու Խոջալուի վերաբնակեցման առաջին փուլը


      27 Մարտի 2024

      Ադրբեջանն ու Մոլդովան ընդլայնում են համագործակցությունը մաքսային ոլորտում


      27 Մարտի 2024

      Էկվադորի նախագահը շնորհավորել է Իլհամ Ալիևին


      27 Մարտի 2024

      Ադրբեջանի ՊՆ-ն հայտարարել է քաղաքացիներին գերժամկետ զինծառայության ընդունելու մասին. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ


      27 Մարտի 2024

      Գուբադլիում զինամթերք են գտել


      27 Մարտի 2024

      Ադրբեջանը Ժնևում ներկայացվել է որպես COP29-ը հյուրընկալող երկիր


      27 Մարտի 2024

      ԱՀ ԱԳՆ. ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի հայտարարությունները կողմնակալ բնույթ են կրում


      27 Մարտի 2024

      Պետքարտուղարությունը կրկին խոսել է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև խաղաղության մասին


      27 Մարտի 2024

      Նախարար. Ադրբեջանը շարունակում է մնալ հանածո վառելիքի համաեվրոպական մատակարար


      27 Մարտի 2024

      Ֆարիդ Շաֆիև. ԵՄ-ն հանդես է գալիս օկուպանտի կողմից


      27 Մարտի 2024

      Վերածնվող Ֆիզուլիի. ևս 35 ընտանիք մեկնել է հայրենի հողեր


      27 Մարտի 2024

      ANAMA-ն զեկուցել է ականազերծման աշխատանքների ընթացքի մասին


      27 Մարտի 2024

      Ղարաբաղում Հայաստանի զինված ուժերի հենակետ է հայտնաբերվել. ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ


      27 Մարտի 2024

      Փաշինյանը՝ ՔՊ-ականներին. Մենք կվերադարձնենք ադրբեջանական գյուղերը


      26 Մարտի 2024

      Մեքսիկական թերթերից մեկը հոդված է հրապարակել Ադրբեջանում առկա ականների խնդրի մասին


      26 Մարտի 2024

      Ադրբեջանի մամուլի խորհուրդը Սոլովյովին մեղադրել է սադրանքի մեջ


      26 Մարտի 2024

      Ադրբեջանում լայնաշերտ շարժական ինտերնետի ամսական թրաֆիկը մեկ անձի համար հասնում է 2,3 ԳԲ-ի


      26 Մարտի 2024

      Վրաստանի վարչապետ. Հուսով եմ՝ Բաքվի և Երևանի միջև բանակցությունները դրական արդյունք կտան


      26 Մարտի 2024

      ՊԱԾ օպերացիան. ձերբակալվել է Ադրբեջանի տարածքում ահաբեկչություններ նախապատրաստելու մեջ կասկածվողը


      25 Մարտի 2024

      Ադրբեջանական բանակի զինծառայողն ինքնասպան է եղել


      25 Մարտի 2024

      Սահիբա Գաֆարովա. Ադրբեջանի համար մեծ պատիվ է ընդունել COP-29-ը


      25 Մարտի 2024

      «ԱՀ և ՀՀ խորհրդարանների հանդիպումները օգտակար մեխանիզմ կլինեն կառուցողական քննարկումների համար»


      25 Մարտի 2024

    Վերջին լուրեր