22 Սեպտեմբերի 2022 - 18:07

Սեպտեմբերի 20-ին Նյու Յորքում անցկացվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարներ՝ Արարատ Միրզոյանի և Ջեյհուն Բայրամովի հանդիպումը՝ ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենի հետ։ ԱԳՆ ղեկավարների հանդիպումը կայացել է ԱՄՆ-ի նախաձեռնությամբ՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 77-րդ նստաշրջանի շրջանակներում։

«Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև առկա հակասությունները ռազմական լուծում չունեն»,- հանդիպումից առաջ հայտարարել է Էնթոնի Բլինկենը։ Հանդիպումից հետո Պետդեպարտամենտը հրապարակել է պաշտոնական մամուլի հաղորդագրություն, որի համաձայն, Բլինկենը հակամարտող կոմերի արտաքին գործերի նախարարներին կոչ է արել կրկին հանդիպել մինչև սեպտեմբերի վերջը։ «Քարտուղար Բլինկենը ցավակցություն է հայտնել մարդկային կորուստների կապակցությամբ և ընդգծել հետագա էսկալացիան կանխելու և խաղաղ գործընթացին վերադառնալու կարևորությունը», - մասնավորապես նշվում է Պետդեպարտամենտի հաղորդագրության մեջ։

Ինչպես փոխանցում է Armenia.Az-ը՝ հայաստանյան լրատվամիջոցներն ու քաղաքագետները շարունակում են վերլուծել այս բանակցությունների արդյունքները։

Քաղաքագետ Աղասի Ենոքյանը նյույորքյան հանդիպումը որակել է, որպես բանակցային գործընթացում նոր փուլ սկսելու ԱՄՆ-ի փորձ։ Դրանով հանդերձ, նրա խոսքով, անհասկանալի է ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը դիմակայության ակտիվ փուլում (2020թ.- Խմբ.), հաշվի առնելով տարածաշրջանում ազդեցության իրական լծակները։

«Մենք տեսնում ենք, որ Վաշինգտոնը ի վիճակի չէ արդյունավետ ազդել Թուրքիայի վրա, այդ թվում նաևՆԱՏՕ-ի շրջանակներում փոխհարաբերություններում։ Թուրքիայի վրա, որը ղարաբաղյան հակամարտությունում եղել է առճակատման ակնհայտ կողմ»,- հայտարարել է նա հայկական լրատվամիջոցներին։

«Ռուսաստանը, ում մոտ կան տարածաշրջանում տնտեսական և քաղաքական կարևոր լծակներ, նախանձով է վերաբերվում ԱՄՆ-ի նախաձեռնությանը, էլ չասած այն մասին, որ հատկապես ռուսական ռազմական կոնտինգենտն է տեղակայված հակամարտության գոտում»,- հավելել է Ենոքյանը։

«Այս խանդը կարող է հանգեցնել անցանկալի հետևանքների։ Հակամարտությունը լուծելու տարբեր նախաձեռնությունները, միմյանց փոխլրացնելու փոխարեն, կարող են մրցակցության հիմք դնել, որն էլ իր հերթին կարող է նոր ճակատ բացել Արևմուտքի հետ Ռուսաստանի պրոկսի-պատերազմում»,- ընդգծել է քաղաքագետը։

ԱՄՆ-ի ակտիվացումը, նրա կարծիքով, բխում է հայկական պետականության շահերից։

«ԱՄՆ-ն, ի տարբերություն Ռուսաստանի, Ադրբեջանի կազմում Ղարաբաղի գոյությունը չի համարում, որպես հակամարտության հնարավոր լուծում։ Մյուս կողմից, Ռուսաստանը ռազմական կոնտինգենտ է տեղակայել Ղարաբաղում՝ գերադասելով իրեն չծանրաբեռնել Ղարաբաղի անվտանգության ապահովման պարտավորություններով, սոցիալական կամ այլ հարցերով։ Հաշվի առնելով, որ զորքերի տեղակայմամբ հակամարտությունը կարգավորված է, Մոսկվան փորձում է իր ռազմավարական առավելությունը Ղարաբաղում վաճառել Թուրքիային և Ադրբեջանին»,- պարզաբանել է նա։

Քաղաղաքագետի խոսքով, ԱՄՆ-ի համար Ղարաբաղի հարցը կարևոր է ոչ այնքան լիբերալ արժեքների տեսանկյունից, որքան այն պատճառով, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի քաղաքական և դիվանագիտական ներկայությունը հանդիասնում է լուրջ լծակ տարածաշրջանում։

Իր հերթին, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը հայկական լրատվամիջոցներին հայտարարել է, որ բանակցային գործընթացի տարբեր հարթակները իրար դուրս չեն մղում և նրանց միջև մրցակցություն չկա։

Նա նշել է, որ Բրյուսելը առաջարկում է բանակցությունների համար հարթակ, տեխնիկական աջակցություն է ցուցաբերում, որպեսզի բանակցությունները կայանան։ Բայց ԵՄ-ն, նրա խոսքով, ինքն է հանդիսանում անվտանգության սպառողը, որը երաշխավորում է ՆԱՏՕ-ն, և ԵՄ-ն ինքնուրույն չի կարող երաշխավորել անվտանգությունը։

«Ռուսաստանը ընդհակառակը՝ հակամարտող կողմերին զենք տրամադրող երկիր է, նրա խաղաղապահները գտնվում են Ղարաբաղում, իսկ ռազմաբազան՝ Հայաստանում։ Մոսկվայի դերը տարբերվում է բրյուսելյան ձևաչափից։ ԱՄՆ-ը երրորդ ձևաչափ է, ԱՄՆ-ն տիրապետում է անվտանգության ոլորտում իրազեկությանը, բայց, ի տարբերություն Ռուսաստանի, նրանք անմիջականորեն ներգրավված չեն գործընթացում»,- նշել է քաղաքագետը։

«Տարբեր ժամանակներում հակամարտության կարգավորման գործում գործել է քարտ բլանշ համակարգը, եղել է ժամանակ, երբ գլխավոր դերը խաղում էր ԱՄՆ-ը, հետո Ֆրանսիան, հետո Ռուսաստանը, բայց հիմա հանգամանքները փոխվել են»,- հավելել է Իսկանդարյանը։

ARMENIA.AZ